در تیر ۱۴۰۴، همزمان با تشدید تنش‌ها و وقوع «جنگ ۱۲ روزه» میان ایران و اسرائیل، بازار مقاطع فولادی ایران نیز تحت تأثیر مستقیم این بحران امنیتی قرار گرفت. در این ماه، قیمت نبشی با توجه به ضخامت و سایز آن از ۳۳,۸۲۰ تا ۳۹,۲۰۰ تومان به‌ازای هر کیلو نوسان داشت و قیمت ناودانی بسته به کارخانه سازنده و سایز، بین ۴۱,۵۰۰ تا ۵۶,۰۰۰ تومان بر کیلو تغییر کرد. ازسوی‌دیگر، در روز اول درگیری‌ها، چندین جنگنده اسرائیلی ده‌ها نقطه نظامی حیاتی در کشورمان را بمباران کردند که نشان‌دهنده تشدید عدم‌قطعیت منطقه‌ای و افزایش چشمگیر «پرمیوم ریسک» در معاملات داخلی بود.
نگرانی از اختلال در زنجیره تأمین، احتمال هدف قرار گرفتن زیرساخت‌های حمل‌ونقل و تاخیر در واردات مواد اولیه، همگی عاملی شدند تا خریداران و تولیدکنندگان نبشی و ناودانی ناگزیر به بازبینی استراتژی‌های تامین و ذخیره‌سازی خود شوند. با این تفاسیر، در این مقاله با نگاهی عمیق به وقایع، به بررسی و تحلیل قیمت نبشی و ناودانی در تیر 1404 می‌پردازیم.
چرا نبشی و ناودانی جزء حساس‌ترین مقاطع فولادی تیرماه 1404 بودند؟
نبشی و ناودانی از مهم‌ترین مقاطع فولادی پرمصرف در پروژه‌های ساختمانی، صنعتی و سوله‌سازی محسوب می‌شوند. اهمیت این دو محصول نه‌فقط به‌دلیل کاربرد گسترده، بلکه به‌دلیل سهم بالای آن‌ها در هزینه تمام‌شده پروژه‌هاست. در تیرماه 1404، سه عامل همزمان، بازار این دو محصول را به‌شدت تحت فشار قرار داد:
- بروز جنگ 12 روزه بین ایران و اسرائیل و پیامدهای ژئوپلیتیک آن بر زنجیره تأمین؛
- کاهش عرضه فولاد خام در بازار جهانی که قیمت مواد اولیه را مستعد جهش کرد؛
- نوسانات شدید نرخ دلار که به‌طور مستقیم روی قیمت تمام‌شده مقاطع فولادی اثر گذاشت.
مجموع این عوامل، موجب شد که نوسان قیمت نبشی و ناودانی در تیر 1404 به یکی از دغدغه‌های اصلی فعالان بازار فولاد ایران تبدیل شود.
جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل و تأثیرات فوری آن بر زنجیره فولاد
آغاز حملات هوایی اسرائیل به ایران در 23 خرداد 1404 که تا 4 تیر به طول انجامید، نقطه عطفی برای بازار فولاد کشور بود. در این مدت، چند رویداد کلیدی به وقوع پیوست که تاثیر مستقیم بر قیمت ناودانی و نبشی داشت.
ابتدا حملات هوایی اسرائیل، زنجیره تامین فولاد را با خطر مواجه کرد و حمل‌ونقل دریایی و بیمه محموله‌های فولادی را گران‌تر و پرریسک کرد.
واکنش متقابل ایران با حملات موشکی به حیفا نیز باعث شد بیمه‌گران دریایی حق بیمه کشتی‌ها را تا سقف 0.5٪ ارزش کشتی افزایش بدهند. علاوه‌براین، گزارش‌ها از کاهش ترافیک نفتکش‌ها در تنگه هرمز حکایت داشتند و مدت‌زمان تحویل مواد اولیه نظیر بیلت و اسلب به بنادر ایران تا پنج روز افزایش یافت.
همین افزایش هزینه حمل‌ونقل و بیمه، به‌ویژه برای محصولات پایه مانند نبشی و ناودانی که از بیلت فولادی تولید می‌شوند، اثرگذار بود. این روند باعث شد تولیدکنندگان داخلی با افزایش هزینه‌های لجستیکی و کمبود مقطعی مواد اولیه مواجه شوند که طبیعتاً به نوسان قیمت‌ها دامن زد.
رفتار بازار داخلی فولاد ایران در تیر ۱۴۰۴
سیاست‌های ارزی دولت و نقش بانک مرکزی در کنترل بازار فولاد و همچنین قیمت نبشی و ناودانی در تیر 1404 بسیار تعیین‌کننده بود. بانک مرکزی با تثبیت نرخ حواله‌ای در محدوده 69 تا 71 هزار تومان در سامانه مبادله، سعی کرد دامنه نوسان دلار آزاد را کنترل و با تزریق محدود ارز از شوک ناگهانی قیمت‌ها جلوگیری کند. همزمان، وزارت صمت نیز با حفظ کف عرضه هفتگی شمش فولادی در بورس کالا، تلاش کرد تا بازار را از جهش قیمتی حفظ کند.
اگرچه اختلالات حمل‌ونقل و نگرانی‌های ناشی از جنگ، عرضه را تا حدود 8 درصد کاهش داد؛ اما همین کاهش تقاضا از سمت خریداران نیز باعث شد رقابت روی قیمت شمش به‌طور متوسط فقط 300 تومان بالاتر از قیمت پایه باشد که بسیار کمتر از نوسانات خردادماه است.
در کنار این موضوع، قطع برق صنایع فولادی که هر ساله در فصل تابستان رخ می‌دهد، امسال نیز نقش مؤثری در مهار افت بیشتر قیمت‌ها داشت. کاهش تولید بیلت در اثر محدودیت برق تابستانی، مانع سقوط بیشتر قیمت‌ها شد و از رکود عمیق‌تر در بازار جلوگیری کرد.
داده‌های قیمتی نبشی و ناودانی در تیر ۱۴۰۴
برای شفافیت بیشتر در تحلیل قیمت نبشی و ناودانی در تیر 1404 در جدول زیر رنج قیمت نبشی و ناودانی در میانه تیر 1404 آورده شده است. این ارقام، حاصل بررسی قیمت‌ها در بنگاه‌ها و کارخانه‌های معتبر و رصد بازار هستند:
| نوع محصول | حدود قیمت (تومان/کیلوگرم) | وضعیت نوسان |
|---|---|---|
| نبشی | 35,500 – 39,200 | ثابت |
| ناودانی 6 سبک | 40,000 | ثابت |
| ناودانی 10 سنگین | 39,727 | ثابت |
| ناودانی 20 سنگین | 68,182 | ثابت |
| ناودانی 6 فوق‌سبک | 41,818 | افزایشی |
مطابق داده‌های فولادسل و سایر پلتفرم‌های معتبر، بازار در بیشتر روزهای تیرماه ثبات قیمتی را تجربه کرد و خریداران در حالت انتظار و رصد قیمت دلار قرار داشتند. در تحلیل تکنیکال، میانگین متحرک 20 روزه نبشی سایز 40*4 نیز کاهش بسیار ملایم (کمتر از 1٪) را در طول یک ماه ثبت کرد. این رکود قیمتی بیش‌از هر چیز ناشی از نبود عطش خرید، نگرانی پروژه‌های بزرگ و انبارهای مملو از موجودی بود.
متغیرهای جهانی اثرگذار بر بازار نبشی و ناودانی
برای تحلیل قیمت نبشی و ناودانی در تیر 1404 در سطح جهانی، باید بدانید که قیمت بیلت صادراتی ایران در هفته‌های منتهی به پایان تیر 1404 در محدوده 420 تا 435 دلار بر هر تن باقی ماند. این ثبات قیمتی باعث شد حاشیه سود نوردکاران داخلی برای نبشی و ناودانی در محدوده 9 تا 12 درصد حفظ شود. بازار قراضه نیز با تثبیت قیمت وارداتی CFR ترکیه روی 345 دلار، حداقل حمایتی را برای قیمت بیلت جهانی فراهم کرد. همچنین قیمت سنگ‌آهن 62٪ در محدوده 93 تا 96 دلار CFR چین قرار گرفت که فشار مضاعفی را بر صنعت فولاد ایران تحمیل کرد.
از سویی، با وجود آتش‌بس موقت، حق بیمه حمل کشتی‌های فله‌بر در مسیر خلیج فارس نسبت به پیش‌از جنگ همچنان بالا ماند و افزایش هزینه حمل هر کشتی معادل حدود 1200 تومان در هر کیلو نبشی و ناودانی را رقم زد. این موضوع در شرایطی رخ داد که همزمان ظرفیت تولید پایین آمد و بازار داخل نیز متأثر از این هزینه‌ها ماند.
سناریوهای پیش‌رو تا پایان ۱۴۰۴
با توجه به متغیرهای اصلی، سه سناریوی مهم برای تحلیل بازار نبشی و ناودانی در تیر 1404 قابل‌پیش‌بینی است:
- تداوم آتش‌بس: در صورت حفظ کانال دیپلماتیک چین و آمریکا و ثبات مسیرهای کشتیرانی و نرخ دلار، قیمت نبشی در محدوده 34 تا 36 هزار تومان و قیمت ناودانی بین 37 تا 40 هزار تومان باقی خواهد ماند.
- بازگشت درگیری موشکی: در صورت بسته شدن موقت تنگه هرمز و جهش قیمت دلار (بیش‌از 100 هزار تومان)، قیمت نبشی تا 46 هزار و ناودانی تا 52 هزار تومان افزایش می‌یابد.
- تقویت صادرات نفت ایران: رفع بخشی از تحریم‌ها، ثبات نرخ دلار در محدوده 70 تا 80 هزار تومان و افت بهای بیلت، قیمت نبشی و ناودانی را به محدوده 33 تا 38 هزار تومان کاهش خواهد داد.
این پیش‌بینی‌ها مبتنی بر همبستگی بالای نرخ دلار و قیمت مقاطع فولادی (ضریب 0.85) و تحلیل حاشیه سود نوردکاران است.
توصیه‌های عملی برای فعالان بازار نبشی و ناودانی
در شرایط فعلی، توصیه می‌شود پیمانکاران پروژه‌های عمرانی، خرید تدریجی نبشی و ناودانی را به‌شکل قراردادهای سقف قیمت (Max Price) با بازه زمانی 60 روزه انجام بدهند تا هم ریسک افزایش قیمت آهن را پوشش بدهند و هم در صورت نزول بازار، امکان خرید ارزان‌تر را حفظ کنند. نوردکاران نیز باید فرمول قیمت فروش خود را متناسب با دلار حواله‌ای تنظیم کنند تا رقابت‌پذیری داخلی حفظ شود.
برای سیاست‌گذاران، تامین برق پایدار در تابستان از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که هر 10 درصد کاهش تولید فولاد به‌دلیل قطع برق می‌تواند اثر مستقیم روی قیمت دلار و مقاطع فولادی بگذارد. پیمانکاران بزرگ (EPC) نیز باید تا پایان تابستان ذخیره حداقل 20 درصد مازاد نبشی و ناودانی را در انبار پروژه نگه دارند تا ریسک وقفه اجرایی به حداقل برسد.
در مجموع، تحلیل قیمت نبشی و ناودانی در تیر 1404 نشان داد که اگرچه جنگ 12 روزه بیش‌از آنکه بازار را دچار شوک افزایشی کند، باعث رکود و ثبات نسبی قیمت‌ها شد؛ اما بازار همچنان در شرایط شکننده‌ای قرار دارد. مدیریت ریسک، پایش مستمر بازار ارز و توجه به وضعیت برق صنایع فولادی می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در ثبات قیمت‌ها داشته باشد؛ اما تداوم تنش یا هرگونه وقفه جدید در زنجیره تأمین به‌سرعت می‌تواند همه معادلات فعلی را تغییر بدهد.