راهنمای جامع دستورالعمل‌ و نکات ایمنی نصب داربست!

در بحث ساخت و ساز، فراهم کردن ایمنی ساختمان یکی از اصلی‌ترین و با اهمیت‌ترین مباحث است. اجرای زیرسازی اصولی تا جزئیات نمای ساختمان از مواردی هستند که در آن باید به نکات ایمنی توجه شود. از آنجا که کارگران حین اجرای فرایندهای ساخت، نیاز به فعالیت در ارتفاع دارند، استفاده از تجهیزات مناسب و تامین امنیت کار در ارتفاع می‌توان به تسریع ساخت و ساز کمک کند. در این بین داربست‌ها از ضروری‌ترین تجهیزات در پروژه‌های ساخت و ساز، تعمیر و نگهداری به حساب می‌آیند. در نظر گرفتن نکات و دستورالعمل ایمنی داربست هنگام نصب این سازه، خطرات احتمالی کاهش خواهد داد. با توجه به انواع مختلف لوله‌های بکار رفته برای ساخت داربست، قیمت لوله داربستی متفاوت خواهد بود.

داربست‌ها تجهیزاتی از جنس فلز هستند که به صورت موقت سکویی برای دسترسی ایمن و کارآمد به فضای کاری با ارتفاع نسبتا زیاد در محل ایجاد می‌کنند. هنگام استفاده از این تجهیزات برای دلیل جلوگیری از بروز حوادث و کاهش خطراتی نظیر سقوط افراد یا اجسام یا ریزش سازه، رعایت استانداردهای ایمنی و رعایت قوانین و دستورالعمل داربست بندی برای به حداقل رساندن این خطرات و فراهم کردن محیط کار ایمن، از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله قصد داریم شما را با دستورالعمل‌های ایمنی نصب داربست، استانداردها، نکات و الزامات بازرسی و نگهداری از داربست‌ها آشنا کنیم.

رعایت این نکات و دستورالعمل ایمنی در نصب داربست در ارتقا ایمنی سازه، محیط کار و تضمین سلامت افراد در کارگاه ساختمانی تاثیر بسزایی خواهد داشت. برای اطلاع از لیست قیمت انواع لوله داربستی میتوانید با مشاورین و کارشناسان فولادسل در ارتباط باشید.

اهمیت رعایت استاندارد نصب و نکات ایمنی داربست

پیشگیری از بروز حوادث و خطرات ناشی از کار در ارتفاع از اصلی‌ترین دلایل استفاده از داربست در محیط کارگاه است. به همین منظور رعایت استانداردها و توجه به دستورالعمل‌های نصب این تجهیزات در محیط کارگاهی از اهمیت بالایی برخوردار است. با رعایت این نکات و دستورالعمل‌ها، از بروز حوادثی همچون برق گرفتگی، ریزش داربست، سقوط افراد یا برخورد اشیا با کارگران جلوگیری به عمل می‌آید. داربست‌ها که به صورت بافت عمودی و افقی با استفاده از بست‌های مقاوم به هم متصل شده اند، سهولت و ایمنی در جابجایی افراد، کار در ارتفاع و حتی انتقال مواد اولیه ساخت از بیرون ساختمان ایجاد می‌کنند. برای آشنایی کامل و جامع با اینکه لوله داربست چیست و چه ویژگی‌هایی دارد، می‌توانید به مقالات مربوط با این فراورده فولادی مراجعه کنید.

معرفی اجزا داربست بندی

داربست ساختمانی از تعدادی اجزا تشکیل شده است. لوله‌های داربستی که از جنس فولاد ساخته می‌شوند و وظیفه انتقال بار را بر عهده دارند، بست‌ها که در انواع مختلف طراحی می‌شوند و اتصالات را ایجاد می‌کنند، کفشک‌های پایه که زیر کفشک‌های فلزی داربست قرار می‌گیرند، کفشک‌های آهنی که در انتهایی لوله‌های داربست قرار می‌گیرند و تخته‌های کفی داربست که به عنوان سطح پشتیبانی و محل نصب موارد مختلف در داربست به کار می‌روند. همچنین، مغزی داربست و کاورهای اتصالات نیز در تکامل و ساختار داربست مهمی را ایفا می‌کنند. این اجزا با ترکیب و تعامل با یکدیگرمطابق با دستورالعمل ایمنی در استفاده از داربست، به ساختار این سازه فولادی کمک کرده و برای مقاومت و پایداری سازه‌ها و ساختمان‌ها اساسی هستند.

اصول و استانداردهای ایمنی داربست

برای نصب داربست‌ها باید به نوع داربست، شرایط محیط کار و بار وارده بر تجهیزات توجه داشته باشید. به همین منظور حتما از افراد ماهر که صلاحیت اجرای پروژه نصب داربست را دارند استفاده کنید. در ادامه به برخی از نکات دستورالعمل ایمنی داربست از محکم بودن اتصالات به ویژه اتصال کابل به داربست مطمئن شوید. دقت داشته باشید سازه داربست باید علاوه بر وزن خود 4 تا 6 برابر وزن مورد نظر را تحمل کنند. حتما از سیستم‌های جلوگیری از سقوط افراد استفاده کنید. برای جلوگیری از خطر برق گرفتگی از سلامت تجهیزات برقی و مجهز بودن آنها به سیم ارت اطمینان حاصل کنید. دقت داشته باشید که اگر از داربست‌های متحرک استفاده می‌کنید، باید به درستی عملکرد چرخ‌ها و ترمزهای داربست اطمینان داشته باشید و حتما از جک‌های تعادلی استفاده کنید.

برای اجرای پروژه طبق دستورالعمل داربست بندی، موارد و نکات ایمنی داربست زیر را مد نظر قرار دهید:

• جنس لوله و اتصالات داربست باید از نوع لوله درزدار با قطر 48 میلیمتر و ضخامت بین 2 تا 3 میلیمتر باشند.
• برای استحکام سازه داربست، حداکثر فاصله لوله‌های استاندارد باید 2 متر باشد.
• پایه گذاری داربست باید در خطی مستقیم قابل مشاهده باشد.
• از لوله های کوتاه Ledger ها به صورت افقی برای استوار ماندن لوله‌های عمودی و جلوگیری از خم شدن لوله‌های افقی استفاده کنید.
• در صورت استفاده از الوار ضخامت آنها کمتر از 5 سانتیمتر و عرض آنها از 25 سانتیمتر کمتر نباشد.
• الوارها باید به صورت دوتایی کنار هم و با فاصله حداقل 30 سانتیمتر از تکیه گاه قرار گرفته باشند.
• برای افزایش ایمنی داربست از گارد ریل‌ها یا نرده‌های حفاظتی در ارتفاع 55 و 110 سانتیمتر بالاتر از سکوی کار استفاده کنید.
• فاصله داربست تا خطوط برق کمتر از 300 ولت حداقل 1 متر و برای خطوط فشار قوی بالای 300 ولت تا 50 کیلو ولت 3 متر در نظر گرفته شود.

تشریح قوانین و دستورالعمل ایمنی در نصب داربست برای کار در ارتفاع

نصب داربست با توجه به نکات و دستورالعمل‌های ایمنی در کنار استفاده از تجهیزات و اجرای شیوه‌نامه‌های حفاظت فردی کار روی داربست ایمنی محیط کارگاه ساختمانی را تضمین می‌کند. استفاده از تجهیزات و ابزارهای ایمنی کار در ارتفاع مانند انواع هارنس، کلاه و دستکش حین کار روی داربست، تضمین کننده سلامت کاربر است. این تجهیزات باید در بالاترین نقطه ممکن نصب و ایمن سازی شوند. در نظر داشته باشید که راه رفتن روی تیرهایی که سیستم‌های حفاظتی ندارد ممنوع است. به منظور جلوگیری از بروز حوادث، به کارگیری نیروی کار آشنا به کار در ارتفاع یا آموزش کارگران برای کار روی داربست از اهمیت بالا برخوردار است. در ادامه لیستی از موارد غیر مجاز هنگام کار روی سازه داربست آورده شده است:

• راه رفتن روی تیر بدون سیستم حفاظتی
• بالا رفتن از سازه داربست بدون استفاده از نردبان
• کار در ارتفاع بدون کلاه ایمنی بنددار
• تکیه دادن به حصارها و نرده‌ها حین کار در ارتفاع

دقت داشته باشید در برخی محیط کارگاهی ممکن است نیاز باشد از پله داربستی استفاده کنید. پله داربستی با توجه به ارتفاع کارگاه، 4 تا 8 پله داشته که به راحتی باز و بسته می‌شود و نیاز فضای بسیار کمتری نسبت به پله داربستی سنتی دارد. با توجه به سادگی ساختار آن، راه‌اندازی این نوع پله به راحتی و با کمترین تجربه قابل اجرا است.

خطرات کار بر روی داربست

توجه به این مخاطرات و اتخاذ تدابیر ایمنی مناسب در کارهای داربست بندی و کار روی داربست بسیار اهمیت دارد تا صدمات جسمی و مالی جلوگیری شود. مخاطرات مرتبط با کارهای داربست بندی و کار روی داربست عبارتند از:

• سقوط از ارتفاع: این خطر به عنوان یکی از خطرات اصلی در کار روی داربست وجود دارد. افراد ممکن است از ارتفاع سقوط کنند، ناشی از سرخوردن دسترسی ناامن یا عدم استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب.
• صدمه ناشی از سقوط: سقوط افراد می‌تواند منجر به آسیب‌های جسمی جدی شود. همچنین، صدمه می‌تواند به وسایل و تجهیزات نیز وارد آید.
• برق گرفتگی: در صورت برخورد و تماس با خطوط انتقال نیرو و برق، احتمال برق گرفتگی و صدمات جدی به کارگران وجود دارد.
• صدمه دیدن داربست: عدم تعادل یا بارگذاری بیش از حد می‌تواند منجر به صدمه دیدن داربست شود و باعث خرابی داربست گردد.
• تخته گذاری ناامن: استفاده از تخته‌های ناامن و بد می‌تواند باعث سقوط کارگران شود و به صدمات جسمی و حتی مرگ منجر شود.

نکات ایمنی مهم برای داربست های معلق

در استفاده از داربست های معلق، رعایت نکات ایمنی بسیار حائز اهمیت است. این نکات و دستورالعمل ایمنی داربست، می‌توانند زندگی و سلامتی افراد را حفظ کرده و از وقوع حوادث جلوگیری کنند. برخی از نکات ایمنی مهم در این زمینه عبارتند از:

• استفاده از تجهیزات مطابق با دستورالعمل سازنده: همواره از تجهیزات و دستگاه‌هایی که تایید شده و مطابق با دستورالعمل سازنده هستند استفاده کنید. از تغییر و جایگزینی تجهیزات به تصمیم شخصی خود پرهیز کنید.
• بارگذاری و بازرسی تجهیزات: قبل از شروع هر عملیات کاری، تجهیزات را با حداکثر بار کاری اصولی بارگذاری کرده و سپس گیره‌های سیم طناب را سفت کنید. همچنین، قطعات را بر اساس توصیه‌های سازنده مورد بازرسی قرار دهید.
• بازرسی روزانه: تمام تجهیزات و سیستم‌های داربست معلق را به طور روزانه بازرسی کنید تا از عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل کنید.
• بازرسی سیم طناب: طناب سیمی را در طول هر صعود یا فرود با دقت بررسی کنید تا از وجود هر گونه آسیب اطمینان حاصل شود.
• جلوگیری از تماس با مواد خورنده: از تماس تجهیزات داربست با مواد خورنده یا مواد آسیب‌رسان جلوگیری کنید تا از خرابی و آسیب به تجهیزات جلوگیری شود.
• سرویس و نگهداری: تجهیزات را به صورت منظم تمیز کنید و سرویس دهید تا از عملکرد بهتر آنها اطمینان حاصل شود.
• تعداد مناسب سیم طناب: حداقل چهار سیم طناب را روی بالابرهای نوع درام نگه دارید تا ایمنی کارگران تضمین شود.
• جلوگیری از حرکت افقی: داربست معلق را تنها زمانی به صورت افقی حرکت دهید که هیچ کسی روی آن حضور نداشته باشد و از ایجاد سقوط جلوگیری کنید.

این نکات ایمنی باعث حفظ سلامتی و ایمنی افراد در کارهای داربست معلق می‌شوند و حوادث جلوگیری می‌کنند. رعایت این نکات بسیار مهم است تا جان و سلامتی افراد حفظ شود.

نکات ایمنی مهم برای داربست متحرک

هنگام استفاده از داربست متحرک باید تمامی اصول و دستورالعمل ایمنی داربست را رعایت کرد تا از وقوع حوادث جلوگیری شود. این نکات ایمنی بسیار حائز اهمیت هستند و باید به دقت پیروی شوند. در مورد کار با داربست متحرک، باید:

• داربست متحرک را به صورت کامل و مطابق با دستورالعمل سازنده مونتاژ کنید.
• پیش از هر استفاده و بعد از هر تغییر، داربست را بازرسی کرده و از سلامتی آن اطمینان حاصل کنید.
• از وجود تراز و سطح صاف و بدون سوراخ و انسداد در سطحی که داربست بر روی آن حرکت می‌کند اطمینان حاصل کنید.
• تمامی تخته‌ها را به دقت محکم کنید تا از جدا شدن مفاصل جلوگیری شود.
• اطمینان حاصل کنید که داربست دارای محافظ‌های مناسب است تا از سقوط افراد جلوگیری شود.
• ترمزهای کاستور را قبل از بالا رفتن بر روی داربست قفل کنید تا از غلت زدن و چرخش جلوگیری شود.
• دسترسی به سکوی کار و خروج از داربست را به کارگران به صورت ایمن آموزش دهید.
• اطمینان حاصل کنید که همه کارگران قبل از استفاده از داربست متحرک آموزش مناسب را دریافت کرده‌اند.

انواع روش‌های نصب سازه داربست

اجرای سازه داربست به شیوه‌های مختلفی صورت میگیرد که هر کدام دارای ویژگی‌های منحصر به فرد و ملاحظات ایمنی است. انواع متداول آن عبارتند از داربست دارای پشتیبان (ساپورت شده)، داربست معلق و داربست‌های متحرک. با اینکه هریک از انواع این شیوه‌های اجرای سازه داربست با توجه به شرایط محیط کار مورد استفاده قرار میگیرند اما از یک دستورالعمل ایمنی داربست یکسان در پیاده سازی آنها پیروی می‌شود. لوله‌های بکار گرفته شده برای اجرای سازه داربست، از نوع لوله درزدار صنعتی هستند. این نوع لوله‌ها بسته به قطر و ضخامت لوله، از قیمت، وزن و کیفیت متفاوتی برخوردارند.

بازرسی و نگهداری داربست

به لحاظ تکنیکی بازبینی و نگهداری برای حفظ ایمنی هر سازه ای حائز اهمیت است. نگهداری، بازبینی و دستورالعمل ایمنی داربست نیز به دلیل حفظ و ارتقا سازه، در نظر گرفتن نکات ایمنی داربست از اهمیت بالا برخوردار است. مراحل بازرسی داربست شامل موارد زیر می‌شود:

• بررسی پایه داربست از نظر سطح، پایداری و پشتیبانی مناسب
• بازبینی اجزای داربست را برای علائم سایش، آسیب یا خوردگی
• ایجاد اطمینان از وضعیت و استحکام اتصالات
• بررسی نرده‌های محافظ، تخته‌ها و اطمینان از اجرای درست سایر نکات ایمنی ویژگی‌های ایمنی
• بررسی و اطمینان از قرارگیری نقاط لنگر و اتصالات داربست به منظور پایداری سازه

در صورتی که موارد زیر در لوله داربست مشاهده کردید حتما برای حفظ ایمنی سازه اقدامات لازم را انجام دهید:

• در صورت مشاهده قطعه آسیب دیده یا معیوب فورا آن را تعویض کنید.
• سطح لوله‌های داربست را تمیز و عاری از هرگونه آلودگی نگه دارید.
• برای اطمینان و حفظ عملکرد مناسب، به طور منظم قطعات متحرک، مانند چرخ‌ها و و بست‌ها را روغن کاری کنید.
• بعد از جداسازی اجزای داربست و در صورت عدم استفاده، آنها را در یک منطقه خشک و محافظت شده نگهداری کنید تا از بروز آسیب یا خوردگی در لوله‌ها جلوگیری شود.

اصطلاحات داربست

در اینجا توضیحاتی در مورد اصطلاحات داربست بندی ارائه شده است:

• استاندارد (Standard) یا پایه: استاندارد‌ها یا پایه‌ها از لوله‌های داربست عمومی ساخته شده و معمولاً با استفاده از لوله‌های فولادی با سایز ۴۸.۳ میلی‌متر تهیه می‌شوند. این لوله‌ها به عنوان اساس اصلی داربست بکار می‌روند.
• ترانزوم (Transom) یا دستک: ترانزوم یک لوله است که به استانداردها در عمق به یکدیگر متصل می‌شود و به عنوان تکیه‌گاه سکوی کار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• لجر (Ledger): لجر یک لوله افقی است که استانداردها را در عرض به یکدیگر متصل می‌کند. طول لجر به نوع و وزن کاری که بر روی داربست انجام می‌شود بستگی دارد.
• بیس پلیت (Base Plate) یا کفشک: بیس پلیت یک صفحه چهارگوش فلزی است که استانداردها درون آن قرار می‌گیرند و برای افزایش استحکام داربست در زمین‌های نرم و سست استفاده می‌شود.
• مهار: مهارها برای حفظ استحکام داربست و جلوگیری از حرکت‌های طولی و عرضی آن به سازه مجاور متصل می‌شوند.
• Brace: این لوله‌ها به صورت مورب بین دهانه‌های داربست نصب می‌شوند تا استحکام آن را افزایش دهند.
• گاردریل (Guard Rail) یا ریل محافظ: گاردریل یا ریل محافظ در بخش بیرونی سکوهای کاری نصب می‌شود و ارتفاع آن نباید کمتر از ۱۵۰ سانتی‌متر باشد.
• تخته کار (تخته بنایی): تخته کار یک تخته الواری است که به عنوان سطح کاری در داربست استفاده می‌شود.
• لیفت (Lift): این مفاصل ترانزوم، لجر و تخته‌ها را به یکدیگر متصل کرده و یک سطح افقی را روی داربست ایجاد می‌کنند.
• چرخ متحرک (Castor): این چرخ‌ها زیر پایه‌های داربست سیار نصب می‌شوند و امکان حرکت آن را فراهم می‌کنند.
• اتصال (Coupler): این اتصال‌ها برای اتصال عمودی و افقی پایه‌ها و لجرها به یکدیگر استفاده می‌شوند.
• بست چهار پیچ: این بست‌ها به عنوان نقطه اتصال بین پایه، ترانزوم و لجرها استفاده می‌شوند.
• سیم بنایی: این مفتول‌ها برای بستن تخته‌های بنایی به ترانزوم‌ها استفاده می‌شوند.
• تسمه فلزی (Hoop Iron): تسمه فلزی برای جلوگیری از ترک برداشتن تخته‌های بنایی به کار می‌رود.
• نقطه اتصال (Node Point): نقطه اتصال به محل اتصال پایه‌ها، ترانزوم و لجرها به یکدیگر اشاره دارد.
• تگ‌های هشداردهنده یا Scafftag: این تگ‌ها برای نشان دادن وضعیت ایمنی داربست و آیا بازرسی شده است یا خیر به کار می‌روند.

با این اصطلاحات داربست بندی، می‌توانید بهترین شرایط ایمنی را برای کار در ارتفاع اطمینان حاصل کنید و کارهای مرتبط با داربست‌ها را به دقت انجام دهید.

جمع‌بندی

ایمنی داربست برای جلوگیری از حوادث و تضمین محیط کاری ایمن بسیار حائز اهمیت است. کارفرمایان با انتخاب نوع مناسب داربست، استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب، پیروی دستورالعمل ایمنی داربست، رعایت شیوه‌های کار ایمن و انجام بازرسی و نگهداری منظم، می‌توانند خطرات ناشی از کار روی داربست را به میزان قابل توجهی کاهش دهند. ایمنی محیط کارگاه ساختمانی مستلزم مشارکت فعال و تعهد کارگران، سرپرستان و مدیران سایت است. با آگاهی از بهترین شیوه‌ها، مقررات و فناوری‌های جدید ایمنی، همه افراد حاضر در کارگاه ساختمانی می‌توانند به فرهنگ ایمنی کمک کنند و به جلوگیری از حوادث و صدمات در محل کار کمک کنند. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص انواع لوله داربستی و یا دریافت لیست قیمت لوله داربستی با کارشناسان فروش فولادسل در تماس باشید.