یکی از مهم‌ترین اقدامات برای شروع هر پروژه ساختمانی، انجام محاسبات دقیق از جمله تأمین مصالح و برآورد هزینه‌ها است. از آنجایی که میلگرد یکی از مصالح مهم در ساخت و ساز محسوب می‌شود، محاسبه دقیق میزان مورد نیاز آن، نه تنها به بهینه‌سازی مصرف مصالح کمک می‌کند، بلکه نتایجی مثل کاهش هزینه‌های اضافی و افزایش دقت در تخمین هزینه‌های نهایی پروژه را به‌دنبال دارد. به همین منظور در این مقاله قصد داریم با بررسی نحوه محاسبه میلگرد برای ساختمانهای یک طبقه و بیشتر، راهکارهایی ارائه دهیم تا شما بتوانید نیازهای پروژه خود را به‌صورت دقیق برآورد کنید.
محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه
قبل از شروع هر پروژه عمرانی، باید اقدام به محاسبه و اندازه‌گیری مصالح مورد نیاز کرد. اصولا به محاسبه مقدار مصالح مصرفی برای ساخت سازه‌هایی مثل پل، تونل و ساختمان “متره” می‌گویند که از ضروریات هر پروژه‌ای است. برای محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه به اطلاعاتی در مورد متره نیاز داریم که به شرح زیر است:
| مقدار آهن مصرفی (در هر متر مربع) | |
|---|---|
| مقدار میلگرد مصرفی | 60 – 67 کیلوگرم |
| مقدار فولاد سنگین مصرفی | 3.5 – 5.5 کیلوگرم |
| مقدار فولاد سبک مصرفی | 2 – 3 کیلوگرم |
| مقدار سیمان مصرفی (در هر متر مکعب) | |
| بتن با عیار 150 | 16.35 کیلوگرم |
| بتن با عیار 250 | 9.27 کیلوگرم |
| بتن با عیار 300 | 33.25 کیلوگرم |
| مقدار بلوک مصرفی (هر متر مربع) | |
| برای دیوار 10 سانتی‌متری | 8567 عدد |
| برای دیوار 20 سانتی‌متری | 11.092 عدد |
| برای دیوار 25 سانتی‌متری | 16.900 عدد |
برای ساخت سازههای یک طبقه میلگردهای سایز 16 و 18 به‌کار می‌رود که با خاموت سایز 8 یا 10 بسته می‌شوند. برای ساختمان یک طبقه به 8 میلگرد مربعی نیاز داریم که در هر طرف 3 میلگرد جای می‌گیرد. به همین ترتیب برای ساخت یک ساختمان یک طبقه، به 35 کیلوگرم میلگرد در هر متر مربع نیاز داریم.
به طور کلی اگر قصد تخمین درصد میلگرد مصرفی در بخش‌های مختلف را داشته باشیم، باید بگوییم که فونداسیون 30 تا 40 درصد، ستون ها 20 تا 30 درصد، تیرها 20 تا 25 درصد، دال ها و سقف 10 تا 15 درصد میلگرد یک ساختمان را نیاز دارد.
برای صد متر زیربنا چقدر میلگرد لازم است؟
برای محاسبه دقیق میزان میلگرد مورد نیاز برای 100 متر زیربنا، داشتن اطلاعاتی مثل مسکونی یا تجاری بودن سازه، تعداد طبقات، ابعاد و ارتفاع فونداسیون، ستون‌ها، سقف و سیستم سازه‌ای ( بتنی یا فلزی ) ضروری است.
به‌طور کلی برای ساخت یک ساختمان مسکونی دو طبقه با سیستم بتنی، به 4 تا 5.5 تن میلگرد برای هر 100 متر مربع نیاز داریم.
محاسبه میلگرد فونداسیون
پایه و اساس یک ساختمان، فونداسیون است، به همین دلیل محاسبه میلگرد فونداسیون موضوع مهمی تلقی می‌شود. نوع فونداسیون هر ساختمان به عواملی مثل مصالح اصلی، نوع و اندازه سازه و ظرفیت تحمل خاک اطراف آن بستگی دارد که پیش از انتخاب میلگرد باید مورد بررسی قرار گیرند.
قبل از تخمین مقاطع فولادی فونداسیون، باید ارتفاع میلگردهای طولی و عرضی را محاسبه نمود. همانطور که از نام آن‌ها مشخص است، میلگردهای استفاده شده در طول فونداسیون به‌صورت طولی و و میلگردهای به‌کار رفته در عرض فونداسیون، به‌شکل عرضی قرار می‌گیرند. در کل میلگردهای فونداسیون شامل سه دسته‌بندی زیر هستند:
- میلگردهای طولی فونداسیون
- میلگردهای عرضی فونداسیون
- میلگردهای تقویت کننده فونداسیون
محاسبه میلگرد طولی فونداسیون
میلگردهای طولی در امتداد شناژهای فونداسیون، که وظیفه متصل کردن فونداسیون‌های عمود بر هم را بر عهده دارند، قرار می‌گیرند. البته برای تخمین مقدار دقیق میلگردهای طولی فونداسیون باید موارد زیر را در نظر داشته باشیم.
- کاور: به فضای میان سطح بتن و میلگرد، کاور می‌گویند. دلیل به‌کار بردن کاور برای میلگرد، جلوگیری از زنگ زدگی میلگرد و نگهداری آسان آن است.
- خم: برای پیوند بهتر بتن و میلگرد، دو سر میلگردهای طولی و عرضی خم می‌شوند که به آن خم میلگرد می‌گویند.
برای بهدست آوردن وزن میلگرد فونداسیون، باید طول آرماتور را محاسبه کنیم. پس از آن، طول را در تعداد میلگرد ضرب کرده و با استفاده از وزن واحد طول میلگرد و ضرب کردن آن در عدد بهدست آمده، وزن کل میلگردها تعیین می‌شود. برای محاسبه طول آرماتور به کاور و خم میلگرد احتیاج داریم که برای این موضوع از فرمول زیر استفاده می‌شود.
طول میلگرد طولی = طول محور + (طول خم × ۲) – (طول کاور × ۲)
محاسبه میلگرد عرضی فونداسیون
نحوه محاسبه میلگردهای عرضی کاملا شبیه به نوع طولی آن است. با این تفاوت که در محاسبه طول میلگردهای عرضی فونداسیون، به جای طول محور از عرض محور استفاده میکنیم:
طول میلگرد عرضی = عرض محور + (طول خم × ۲) – (طول کاور × ۲)
محاسبه میلگرد تقویتی فونداسیون
میلگردهایی که در فونداسیون به‌کار می‌روند، به بالا بردن مقاومت کششی بتن کمک می‌کنند. برای بهدست آوردن وزن میلگرد تقویت کننده، نیاز است که طول آن را داشته باشید تا تعداد آرماتورهای تقویت کننده را در طول میلگرد تقویتی ضرب و سپس، در وزن واحد طول ضرب کنید. این یکی از مراحل محاسبه میلگرد ساختمان بتنی است.
وزن میلگرد تقویتی فونداسیون = طول یک عدد میلگرد فونداسیون × تعداد × وزن واحد طول
وزن واحد طول را می‌توانید از جدول وزنی میلگرد بهدست آورید.
محاسبه میلگرد اسکلت ساختمان یک طبقه
پس از محاسبه میلگردهای فونداسیون ساختمان، نوبت به تخمین مقدار میلگرد برای اسکلت سازه می‌رسد. برای بهدست آوردن میلگرد مصرفی در اسکلت ساختمان یک طبقه، باید ببینیم سیستم سازه بتنی است یا فولادی، که مقادیر مصرفی آن به شرح زیر می‌باشد:
اسکلت بتنی
اسکلت بتنی معمولا خود به دو شکل اجرا می‌شود:
- قاب‌بندی خمشی، دیوار برشی که در هر متر مربع به 35 تا 45 کیلوگرم میلگرد نیاز دارد.
- اسکلت بتنی ساده که در هر متر مربع به 40 تا 55 کیلوگرم میلگرد نیاز دارد.
اسکلت فولادی
اسکلت فولادی هم به دو روش اجرا می‌شود که در هر کدام، میزان میلگرد مصرفی به صورت زیر است:
- مهاربندی که در هر مترمربع به 45 تا 65 کیلوگرم میلگرد نیاز است.
- روش قاب خمشی که در هر مترمربع به 65 تا 90 کیلوگرم میلگرد نیاز است.
محاسبه میلگرد برای سقف یک طبقه ساختمان
در مورد محاسبه میلگرد سقف و ستون ساختمان یک طبقه باید این موضوع را در نظر داشته باشیم که سقف به چه شکل است. اگر که سقف دال دو طرفه باشد برای هر متر مربع به ۶۰ تا ۸۵ کیلوگرم، سقف تیرچه بلوک در هر متر مربع به ۵ تا ۷ کیلوگرم، سقف کامپوزیتی در هر متر مربع به ۸ تا ۱۲ کیلوگرم و در نهایت سقف دال بتنی تو پر برای هر متر مربع به ۱۰ تا ۱۶ کیلوگرم میلگرد نیاز دارد.
محاسبه میلگرد برای ستون یک طبقه ساختمان
در فرآیند محاسبه میلگرد مورد نیاز برای ساختمان یک طبقه باید گفت که برای هر ستون در کمترین حالت به 8 عدد میلگرد نیاز داریم، طوری که در هر سمت به شکل مربعی 3 میلگرد قرار بگیرد. لازم به ذکر است که ابعاد ستون باید حداقل 30 سانتی، متر باشد.
مقدار میلگردهای مورد نیاز در ساختمان‌‌ها، اصولا بر اساس ستون و سقف بهدست می‌آید. اگر اسکلت ساختمان از نوع بتن و سقف دال دو طرفه باشد، برای هر ستون 60حدود تا 85 کیلوگرم میلگرد نیاز است. البته نحوه محاسبه میلگرد مورد نیاز برای ساختمان دو طبقه فرق دارد.
عوامل موثر در محاسبه تعداد میلگرد مورد نیاز ساختمان
مقدار میلگرد مورد نیاز برای ساختمانهای یک تا سه طبقه به عواملی مثل نوع ساختمان، نوع خاک، ارتفاع و نوع سقف و فاصله میان ستون‌ها بستگی دارد که در ادامه هر یک را به‌صورت جداگانه برایتان شرح می‌دهیم.
نوع ساختمان
ساختمان‌هایی که از لحاظ ساختار و طراحی دارای پیچیدگی‌هایی هستند، هم از استحکام کمتری برخوردارند و هم به میلگرد بیشتری احتیاج دارند. به همین علت برای ساخت سازههای سنگین و پیچیده، نیاز به اجرای فونداسیون مستحکم‌تری است.
نوع خاک
اگر خاک منطقه‌ای که ساخت وساز در آنجا انجام می‌شود، مقاومت کافی نداشته باشد، ساختمان به مرور زمان نشست می‌کند که اتفاقی بسیار مخرب و ناگهانی است. برای ساخت سازه‌هایی که خاک آن ناحیه دارای نشست مجاز است، هرچه میلگرد بیشتری به‌کار رود، ضعف مقاومت خاک بیشتر جبران می‌شود. البته تعیین حد مجاز بودن نشست خاک باید توسط مهندسان صورت گیرد.
نوع سقف
سقف‌های مختلف، در برابر تنش و زمین لرزه‌ها مقاومت متفاوتی از خود نشان می‌دهند که برای اجرای آن‌ها به مقدار میلگرد متفاوتی نیاز است. برای مثال سقف دال بتنی(وافل) در برابر سقف تیرچه بلوک به تعداد میلگرد بیشتری نیاز دارد چرا که در برابر زلزله از مقاومت کمتری برخوردار است.
ارتفاع سقف
یکی دیگر از موضوعاتی که بر تعداد میلگرد مصرفی برای ساختمان تاثیر می‌گذارد، ارتفاع سقف در هر طبقه است. به این صورت که هر چه ارتفاع سقف بیشتر شود، به همان نسبت میزان میلگرد مصرفی در واحد حجم هم افزایش پیدا می‌کند.
تاثیر فاصله بین ستون‌ها
فاصله میان ستون‌ها که به آن طول دهانه نیز می‌گویند، در تعیین مقدار میلگرد مصرفی برای ساختمان تاثیر به‌سزایی دارد. در اسکلت بتنی اگر دهانه حدود 10 الی 12 متر باشد، میزان میلگرد مصرفی حدود 2 تا 4 کیلوگرم افزایش پیدا می‌کند. یکی از مزایای سازه بتنی نسبت به فلزی این است که دهانه‌های بلند را با سازه‌ای سبک‌تر نسبت به فولادی پوشش می‌دهند.
جمع‌بندی
میلگردها از مصالح مهم در پروسه ساخت و ساز هستند که وظیفه تحمل نیروهای وارده را بر عهده دارند، به همین دلیل با کیفیت بودن آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. پیش از شروع پروژه باید میزان میلگرد مورد نیاز برای ساختمان برآورد شود که در این مقاله فرمول محاسبه میلگرد فونداسیون بتنی و راه‌های تعیین مقدار آرماتور در هر متر مربع ساختمان یک طبقه را گفتیم. اگر که به تنهایی قادر به انجام این کار نیستید، می‌توانید از طریق محاسبه آنلاین میلگرد ساختمان اقدام کنید.در صورت نیاز به مشاوره، با کارشناسان ما تماس بگیرید. همچنین شما می‌توانید قیمت میلگرد را به‌صورت روزانه در فولادسل بررسی کنید تا در نهایت انتخابی درست و مطمئن داشته باشید.