وال پست چیست و چگونه اجرا می‌شود؟

در صنعت ساختمان‌سازی، ایمنی و استحکام دیوارها، یکی از اولویت‌های اساسی محسوب می‌شود. بررسی‌های انجام شده بر روی زلزله‌های اخیر نشان می‌دهد که حدود 70 درصد از تخریب‌ها به اجزای غیرسازه‌ای مربوط بوده است. این آمار، نیاز به تقویت این اجزا را بیش از پیش آشکار می‌کند. در پاسخ به این نیاز، قوانین جدید ساختمان‌سازی استفاده از وال پست را برای مقاوم‌سازی دیوارهای غیرسازه‌ای در ساختمان‌های فلزی و بتنی الزامی کرده‌اند.

وال پست یا وادار به عنوان یک عنصر کلیدی در تقویت و استحکام این دیوارها، نقش مهمی در کاهش خسارات و افزایش ایمنی ایفا می‌کند. اما وال پست چیست و چگونه عمل می‌کند؟ در ادامه به بررسی کامل این موضوع خواهیم پرداخت.

وال پست چیست؟

در فرآیند ساختمان‌سازی، وقتی دیوارها بلند و یا طولانی باشند، ممکن است که بر اثر نیروهای وارده حاصل از زلزله یا فشار زیاد، خم شوند یا بریزند. برای جلوگیری از این اتفاق، از وال پست‌ها (ورق‌های فولادی که به شکل U یا ناودانی خم شده‌اند) استفاده می‌شود که به‌صورت عمودی درون دیوار قرار می‌گیرند تا آن را محکم و مقاوم‌تر سازند.

وال پست‌ها مثل ستون کمکی عمل می‌کنند و با استفاده از میلگردهای افقی (میلگرد بستر) که به دیوار وصل می‌شوند، جلوی خراب شدن دیوارها را در زلزله یا باد شدید می‌گیرند و باعث شده تا دیوارها در شرایط سخت ایمن‌تر باشند.

قیمت وال پست

وال پست محصولی است که قیمت آن بسته به عواملی مثل کیفیت مواد اولیه، نحوه تولید و هزینه‌های جانبی متغیر است. البته که قیمت ورق های فولادی و گالوانیزه یکی از عوامل اصلی تعیین کننده قیمت وال پست است.

همانطور که گفتیم عوامل زیادی تعیین کننده قیمت هستند، بنابراین سعی کنید که قیمت وال پست را اولویت اولتان قرار ندهید و کیفیت مواد اولیه، همواره برایتان مهم‌ترین پارامتر خرید باشد. برای استعلام، جدول قیمت وال پست موجود در فولادسل را بررسی کنید تا بهترین انتخاب را داشته باشید.

قیمت وال پست گالوانیزه در مقایسه با انواع دیگر این محصول بالاتر است، چرا که ضد زنگ هستند و تا سال‌های زیادی مشکلی برایشان پیش نمی‌آید. در ادامه بررسی می‌کنیم که عوامل موثر بر هزینه‌های اجرای وال پست چیست و چه نکاتی برای خرید این محصول باید در نظر بگیرید.

نکات خرید وال پست

پیش از آن که شما اقدام به خرید وال پست کنید، باید نکاتی را در نظر داشته باشید. این نکات تعیین می‌کنند که دقیقا چه نوع وال پستی مناسب برای سازه مد نظرتان و شرایط آن است. تعیین کردن نوع محصول مورد نیازتان به شما در خرید بهینه کمک خواهد کرد. در ادامه به بررسی عوامل مهم در خرید وال پست می‌پردازیم.

• استانداردها:
  هنگام خرید وال پست اطمینان حاصل کنید که گواهینامه و استانداردهای لازم برای استفاده در صنایع ساختمانی را داشته باشد.
• ابعاد و اندازه:
  ابعاد وال پست باید پاسخگوی نیازهای شما باشد. انتخاب ابعاد مناسب تاثیر مستقیمی بر قیمت وال پست، استحکام و پایداری ساختمان نیز دارد.
• نوع مواد اولیه:
  نوع موادی که برای ساخت وال پست به کار می‌رود، بسیار اهمیت دارد. وال پست‌ها از بتن، فولاد و یا دیگر مواد اولیه ساخته می‌شوند که مشخصات هر یک باید با نیازهای شما مطابقت داشته باشد. پس در هنگام خرید وال پست مواد اولیه انتخابی را با هدفتان تطبیق دهید.
• قیمت:
  یکی دیگر از نکاتی که در زمان خرید وال پست از اهمیت بالایی برخوردار است، بررسی منابع معتبر و استعلام قیمت از آن‌هاست. برای مثال قیمت وال پست آماده با انواع دیگر آن فرق دارد.
• طول عمر مفید:
  حتما توجه کنید که وال پست انتخابی شما در برابر زلزله، حرارت و… از خود مقاومت لازم را نشان دهد.
• اجرا و نگهداری:
  قبل از خرید حتما چک کنید که نحوه نصب و نگهداری وال پست‌های انتخابی چقدر پیچیده است و برای این کار نیازی به متخصص است یا خیر.

تا به اینجای کار با نکات خرید وال پست آشنا شدیم. در ادامه به انواع این محصول می‌پردازیم.

انواع وال پست

وال پست‌ها از نظر نحوه نصب، در سه دسته وال پست عمودی، افقی و ترکیبی طبقه‌بندی می‌شوند. در طراحی ساختمان، استفاده از وال پست عمودی، افقی یا ترکیبی با توجه به نوع سازه و نوع بارهای ساختمانی فرق دارد و جزئیات وال پست را باید مهندسین معمار و عمران بررسی کنند.

انواع وال پست بر اساس جهت گیری نسبت به ستون و نوع اتصالات طبقه‌بندی می‌شوند که در ادامه برایتان شرح می‌دهیم.

انواع وال پست بر اساس جهت گیری نسبت به ستون

• وال پست قائم:
  این نوع وال پست به شکل عمود و موازی با ستون اجرا می‌شود. از وال پست‌های قائم در دهانه‌های سایز بزرگ و دیوارها برای کم کردن احتمال کمانش دیوار استفاده می‌کنند. وال پست قائم خود به دو دسته میانی و کناری تقسیم‌بندی می‌شود. مدل میانی آن در طول دیوار و نوع کناری با فاصله معینی در کنار دیگر اعضای قائم مثل ستون یا بادبند قرار می‌گیرد.
• وال پست افقی:
  همانطور که از نامش پیداست، این نوع وال پست به شکل افقی و عمود بر ستون نصب می‌شود. از وال پست افقی برای مهار دیوارهایی با ارتفاع بیشتر از 3.5 متر بهره می‌برند تا از ترک و شکستگی در بدنه دیوار جلوگیری کنند.
• وال پست ترکیبی:
  زمانی که دو یا چند پروفیل، مثل دو نبشی و یا یک نبشی و یک ناودانی کنار هم قرار بگیرند، وال پست ترکیبی اعمال شده است. معمولا این اتفاق وقتی می‌افتد که به وال پست افقی و عمودی به همراه هم نیاز باشد. از این رو به وال پست‌های H و هر وال پستی که از تیرک و قائم تشکیل شده باشد، وال پست ترکیبی می‌گویند.

انواع وال پست بر اساس نوع اتصالات

طبق نوع اتصالی که میان وال پست‌ها و ستون‌ها اجرا می‌شود، این سازه‌ها را در شش بخش دسته‌بندی می‌کنند:

• وادار کشویی:
  از این اتصالات برای نصب وادار ستونی استفاده می‌شود. در این روش، از نبشی و ناودانی‌های پیوسته و منقطع در قسمت اتصال دیوار و ستون بهره می‌برند. در نصب وادار کشویی، نبشی‌ها یا ناودانی‌ها هم راستا با دیوار و در دو طرف وادار به صفحه فلزی سقف متصل می‌شوند.
• وادار تلسکوپی:
  برای نصب وال پست در دیوارهایی که خارج از قاب یا تیغه قرار گرفته‌اند، از این روش بهره می‌برند. به این معنا که چهار سمت وادار، به‌وسیله چهار نبشی به صفحه فلزی سقف وصل خواهد شد.
• وادار انعطاف پذیر:
  به این وال پست، وادار یو شکل لغزشی هم می‌گویند. این سازه‌ها با آن‌که حرکت و لرزش دیوار را مهار می‌کنند، حرکت جانبی آن را داخل صفحه آزاد می‌گذارند. به همین خاطر به وادارهای انعطاف پذیر معروف هستند.
• وادار با اتصال شاخک نهایی:
  این وادارها، به شاخک‌های انتهایی میلگردهای نصب شده در ستون‌ها وصل می‌شوند. این تنها روشی است که در آن از نبشی یا ناودانی استفاده نمی‌کنند.
• وال پست منقطع:
  وال پست منقطع، یا همان ناودانی منقطع، از پروفیل‌های فلزی پیش ساخته است که در پروژه‌های ساختمانی، نقش مهمی‌دارند. این پروفیل‌ها در طول‌ها و اندازه‌های مختلف تولید می‌شوند که این عوامل در قیمت وال پست منقطع تاثیر گذار است.
• نبشی منقطع:
  نبشی منقطع، یک راه مقاوم‌سازی برای سازه‌ها در مقابل زلزله است. این المان برای وصل کردن میانقاب‌های سازه‌ای و غیرسازه‌ای به اسکلت ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هدف اجرا و وظیفه وال پست چیست؟

هدف از اجرای وال پست در سازه‌ها، منتقل کردن بارهای حاصل از زلزله و… به قاب‌های سازه و ایمن‌سازی دیوارها است. وال پست‌ها در دسته عمودی و افقی طبقه بندی می‌شوند. نوع عمودی آن‌ها در جهت عمودی سازه و به موازات ستون‌ها اجرا می‌شوند و تاثیر به‌سزایی در تحمل بارهای عمودی دارند و نوع افقی آن‌ها، عمود بر ستون‌ها نصب می‌شوند و بارهای افقی ساختمان را تحمل می‌کنند. در مناطق زلزله خیز، از وال پست ترکیبی استفاده می‌کنند تا ایمنی سازه بالا رود.

لازم به ذکر است که اغلب وال پست را با میلگرد بستر اجرا می‌کنند. به این معنا که اجرای وال پست با میلگرد بستر، به دو روش عمودی و افقی انجام می‌شود. تولیدات میلگرد بستر افقی به وسیله میلگردهای کلافی با قطر 4 میلی‌متر صورت می‌گیرد.

نحوه پیاده‌سازی و اجرای وال پست

برای اجرای وال پست بیشتر از پروفیل‌هایی مثل ناودانی، قوطی، نبشی و… استفاده می‌کنند. اگر وال پست از نبشی تولید شود در مقایسه با محصولات ساخته شده با قوطی از نظر یکپارچگی و انتقال بار وارد شده به دیوار عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهد که در ادامه مراحل اجرای این روش در سازه‌ها بررسی می‌شود:

1. تعیین کردن موقعیت:
   اول، باید موقعیت وال پست را بر اساس نقشه تعیین کنید.
2. اجرای پلیت‌های اتصال:
   در مرحله بعدی، بعد از نصب پلیت‌های اتصال در کف و سقف، از بست برای ردیف‌ کردن بلوک‌ها بهره ببرید تا دو دیوار مجزا به یکدیگر وصل شوند.
3. نصب بیس پلیت:
   اگر پیش از بتن‌ریزی بیس پلیت را نصب نمی‌کنید، باید پلیت‌ها را توسط رول بولت به تیرها از بالا و پایین، وصل کنید.
4. نصب میخ‌های فولادی:
   میخ‌های فولادی ۳ سانتی‌متری را که با میخکوب اعمال می‌شوند، برای اجرای پلیت‌ها به جان تیرها انتخاب مناسبی نیستند.
5. بسته‌‌بندی میلگردها:
   بعد از ساخت دیوار، چهار میلگرد را به پلیت‌های متصل تعبیه‌ شده در کف و سقف جوش داده و در مرحله بعدی آن‌ها را با سیم آرماتوربندی به بست‌ها وصل کنید.
6. ریختن بتن:
   در آخرین مرحله، پس از نصب میلگردها، بتن را درون قالب‌ها بریزید.
7. باز کردن قالب‌ها:
   بعد از ریختن بتن، قالب‌ها را باز کنید تا وال پست در اسکلت بتنی منطبق بر ضخامت دیوار نصب شود.

لازم به ذکر است که اگر هر یک از ضوابط قانون ملی ساختمان اجرا نشود، خسارت های مالی و جانی زیادی به دنبال خواهد داشت. در ضمن اگر ساختمان به خاطر زلزله یا باد تخریب شود و مشخص شود در طی طراحی و ساخت، اهمال کاری در اجرای این ضوابط صورت گرفته؛ یکی از مقصرین اصلی مهندس ناظر ساختمان شناخته می‌شود.

وال پست در ساختمان بتنی

برای استفاده از والپست در ساختمان بتنی باید بدانید شیوه استفاده از وال پست چیست؟ وقتی قصد استفاده از وال پست در ساختمان بتنی را دارید، باید از ورق‌های فلزی استفاده کنید. این ورق‌ها پروسه اتصال وال پست به سازه را راحت‌تر می‌کنند. در این بین حواستان باشد که فاصله بین ورق و دیوار بسیار مهم است و باید صفر در نظر گرفته شود. زمان اجرای وال پست در اسکلت بتنی باید همه فاصله‌ها به صفر برسند. به همین خاطر به 4 میلگرد که از کف و سقف به ورق ها وصل شده‌اند، نیاز دارید تا عملیات بتن ریزی اجرا شود. بعد از بتن ریزی، وقتی که قالب‌ها را باز می‌کنید، وال پست بین بتن‌ها سفت و محکم شده است.

وال پست در ساختمان اسکلت فلزی

وال پست ها در سازه باید به درستی اجرا شوند. این یعنی جوشکاری روی وال پست اجتناب ناپذیر است. جوش این محصولات باید روی تیرچه ساختمان صورت گیرد، ولی نکته مهم نوع جوش است که کیفیت وال پست در اسکلت فلزی را نشان می‌دهد. در سازه‌های اسکلت فلزی نوع اجرای مصالح از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین خاطر به شما توصیه می‌کنیم قبل از اجرای وال پست، محل نصب آن را مشخص کنید تا محاسباتتان هم ساده‌تر شود. در ادامه به اشتباهاتی که در اجرای وال پست می‌افتد، اشاره خواهیم کرد.

انواع اتصال وال پست

برحسب نیاز و شرایط وال پست‌ها را می‌توان در محل اتصال به ستون، تیر یا سقف اجرا کرد و از این طریق، امکان حرکت آزادانه اجزا میانقاب را مهیا ساخت. آشنایی با این موضوع که انواع نحوه اتصال وال پست چیست می‌تواند به شما در انتخات وال پست مناسب کمک کند.

• اتصال دیوار به ستون در وال پست:
  یکی از موارد اجرای وال پست در محل اتصال دیوارهای غیر پانلی به اجزای قائم مثل ستون‌ها است.
• اتصال دیوار به زیر تیر و یا سقف در وال پست:
  در این حالت دیوار نباید به هیچ عنوان به زیر تیر یا سقف متصل شود. بدین منظور دیوار باید با استفاده از نبشی‌های کنترل کننده حرکت خارج از صفحه دیوار و مصالح جدا کننده مثل یونولیت و پشم سنگ از زیر تیر جدا شود. توجه داشته باشید نبشی یا ناودانی‌ها می‌توانند با استفاده از اتصالات جوشی، پیچی و یا با استفاده از چسب اپوکسی به زیر تیر یا سقف متصل شوند.
• اتصال وادار در مهار دیوار:
  وادارهای فلزی قائم به عنوان یک تکیه‌گاه اصلی برای دیوار عمل می‌کند. با استفاده از وادارها محدودیت‌های طولی دیوار برطرف می‌گردد. اتصال این نوع وال پست‌ها در کف باید از نوع گیردار و در زیر سقف یا تیر باید از نوع مفصلی (اتصالات تلسکوپی) تعبیه گردد تا وادار در حین ارتعاشات لرزه‌ای در جای خود تغییر شکل دهد و نیروی زلزله را دفع کند.

اشتباهات رایج در اجرای وال پست چیست

متاسفانه برخی اوقات در اجرای وال پست، اشتباهاتی صورت می‌گیرد که منجر به خطرات و عواقب بدی می‌شود. بعضی از این اشتباهات سطحی هستند اما بعضی دیگر، اشتباهات جدی و رایجی‌اند که باید از آنها جلوگیری کرد. در ادامه برخی از این اشتباهات را شرح می‌دهیم.

استفاده از مصالح بی‌کیفیت و نامناسب، مثل میلگرد یا لوله‌های فلزی موجب کاهش مقاومت وال پست می‌شود. ابعاد وال پست باید مطابق با طراحی سازه، مشخص شود. رعایت نکردن ابعاد صحیح، موجب کاهش مقاومت وال پست می‌شود. اتصال وال پست به دیگر اجزای سازه باید به درستی انجام شود تا نیروهای وارد بر وال پست به سایر اجزای سازه منتقل شود. عدم اتصال صحیح، باعث کاهش عملکرد وال پست خواهد شد.

قسمت قرارگیری وال پست باید طبق ضوابط آیین نامه‌های ساختمانی مشخص شود. عدم رعایت محل نصب درست می‌تواند موجب کاهش عملکرد وال پست شود. اجرای درست وال پست‌ها نقش مهمی‌در بالا رفتن ایمنی ساختمان دارد. در صورت عدم نصب وال پست یا اجرای نامناسب آن، دیوارها در زمان وقوع زلزله دچار شکستگی و فروپاشی می‌شوند و می‌توانند خسارت های جانی و مالی جبران ناپذیری را به بار آورند. در ادامه به اجزای مورد نیاز برای نصب وال پست می‌پردازیم.

اجزای پیاده سازی وال پست

پیش‌تر گفتیم که وال پست یک محصول کمکی است که از آن برای پایداری دیوارهای ساختمان و ممانعت از تخریب آن‌ها استفاده می‌شود که به سقف، ستون و کف سازه وصل می‌شود. اینکه اجزای لازم برای پیاده سازی و اجرای وال پست چیست کمک زیادی در شناخت و بکارگیری این محصول به ما می‌کند که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.

• پروفیل‌های فلزی:
  پروفیل‌های فلزی متشکل از نبشی منقطع ورق سیاه یا نبشی منقطع تقویت شده، نبشی منقطع گالوانیزه، ناودانی و… است که بسته به نیاز پروژه و طراحی آن گزینش می‌شوند.
• میلگرد:
  در وال پست بتنی یا در شرایطی که از بتن مسلح استفاده می‌کنند، انواع میلگردهای بستر و آرماتورهای فلزی جهت تقویت و استحکام بالاتر در ساختار وال پست به کار می‌روند.
• اتصالات:
  انواع پیچ و مهره تخصصی مثل رول بولت HSA، رول بولت غلاف دار، میخ ۵ سانتی، پیچ، واشر و رولپلاک برای وصل کردن وال پست‌ها به سازه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• بست ها:
  بست‌های متنوعی مثل بست رادیکالی دو طرفه، تخت، L، U و T برای تثبیت و وصل کردن اجزای تشکیل دهنده وال پست به هم و در نهایت به دیوار به کار می‌رود.
• صفحات نگهدارنده:
  صفحات نگهدارنده، صفحاتی از جنس فلز هستند که در بخش اتصال پروفیل‌ها به دیوار یا به سازه‌های اصلی اجرا می‌شوند تا توزیع بار به شکل اصولی انجام شود.

جمع‌بندی

امروز در این مقاله به‌طور کامل مفهوم وال پست را بررسی کردیم و با ویژگی‌ها و هدف از اجرا آن آشنا شدیم. وال پست از محصولات فولادی ضروری در سازه است که هدف از اجرای وال پست در سازه‌ها، منتقل کردن بارهای حاصل از زلزله و… به قاب‌های سازه و ایمن‌سازی دیوارها است و عدم استفاده از آن خسارات جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت. با این حال استفاده از وال پست می‌‌تواند باعث بالا رفتن هزینه ساخت و ساز، کم شدن فضا در داخل ساختمان و نیاز به مهاربندی مناسب وال پست به دیگر اجزای ساختمان دارد؛ اما این معایب قابل چشم پوشی هستند. برای دریافت مشاوره در مورد این محصول و یا خرید آن با کارشناسان ما در فولادسل تماس بگیرید تا یک خرید بی‌نظیر را تجربه کنید.