تصور کنید در حال تماشای ساخت یک ساختمان بزرگ و مدرن هستید، جایی که کارها به سرعت پیش می‌رود و همه چیز به‌طور منظم در حال شکل‌گیری است. یکی از رازهای این سرعت و دقت، استفاده از «سقف عرشه فولادی» است. این نوع سقف به دلیل ترکیب ویژه‌ای از ورق‌های فولادی گالوانیزه و بتن، به مهندسان این امکان را می‌دهد که سقف‌های مقاوم و سبک را سریعاً نصب کنند. در این مقاله، به بررسی این تکنولوژی مدرن خواهیم پرداخت و توضیح خواهیم داد که چرا سقف عرشه فولادی این‌قدر محبوب و مفید است. با ما همراه باشید تا با جزئیات این روش و مزایای آن آشنا شوید.
سقف عرشه فولادی چیست؟
عرشه فولادی یک نوع ورق فولادی گالوانیزه است که در فرآیند نورد سرد تولید شده و به‌وسیله تیرها یا اتصالات فلزی پشتیبانی می‌شود. این ورق‌ها از طریق خمکاری به شکل مورد نظر در آمده و به عنوان پایه‌ای برای نگهداری بتن یا پوشش عایق سقف مورد استفاده قرار می‌گیرند. عرشه فولادی اغلب در ساخت سقف و کف ساختمان‌ها به‌کار می‌رود. طراحی خاص این نوع سقف باعث شده که خصوصیات برجسته فولاد، یعنی وزن کم و مقاومت زیاد آن، بیشتر به چشم بیاید؛به کاهش هزینه‌های حمل و نصب نیز کمک می‌کند. علاوه بر این، عرشه‌های فولادی دوام زیادی دارند و تا ۵۰ سال عملکرد مؤثری ارائه می‌دهند. در ادامه به بررسی بیشتر سقف عرشه فولادی و ویژگی‌های آن می‌پردازیم.
انواع سقف عرشه فولادی
سقف‌های عرشه فولادی در میان انواع سقف ساختمانی به دو دسته کلی مرکب و غیر مرکب تقسیم می‌شوند. سقف‌های غیر مرکب کمتر رایج هستند و شامل عرشه فولادی به عنوان قالب بتن هستند، اما مقاومت کمتری نسبت به سقف‌های مرکب دارند. در بعضی موارد برای افزایش مقاومت، از میلگردهای قوی در زیر عرشه استفاده می‌شود، اما هزینه اجرای این سقف‌ها کمتر است. سقف‌های مرکب نیز به دو دسته بدون میلگرد و با میلگرد تقسیم می‌شوند. در نوع بدون میلگرد، از گل‌میخ یا ورق‌های آجدار برای ایجاد پیوند بین ورق و بتن استفاده می‌شود که مقاومت کمتری نسبت به سقف‌های مرکب با میلگرد دارند. در سقف‌های مرکب با میلگرد، استفاده از آرماتور در بالای عرشه فولادی مقاومت سقف را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد و برای مکان‌هایی که نیاز به مقاومت بالایی دارند، مناسب است.
حال که گفتیم سقف عرشه فولادی چیست بهتر است با انواع آن از لحاظ ظاهری هم آشنا شویم. سقف‌های عرشه فولادی در کل به سه دسته معمولی، کامپوزیت و قالبی تقسیم می‌شوند. این سقف‌ها طبق ویژگی‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شوند که از جمله‌ی این ویژگی‌ها می‌توان به نوع کاربری، شکل و ابعاد اشاره کرد. با این حال، عمق و عرض بال‌ها (فاصله دندانه‌ها) و داشتن آج از مهم‌ترین عوامل طبقه‌بندی این نوع سقف‌ها محسوب می‌شود.
سقف‌های عرشه فولادی معمولی
این مدل سقف‌ها برای سقف‌های کم شیب، صاف یا طاق‌دار مناسب است. شهرت این سقف به دلیل مقاومت بالا، وزن سبک، هزینه‌ی مناسب و اجرای آسان آن است. این سقف‌ها به چندین دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه با مشخصات هر یک از آن‌ها آشنا خواهیم شد.
سقف عرشه فولادی نوع A
سقف عرشه فولادی نوع A دندانه‌های باریک دارند.
سقف عرشه فولادی نوع B
سقف عرشه فولادی نوع A دندانه‌های پهنی دارند.
سقف عرشه فولادی نوع F
سقف عرشه فولادی نوع F از لحاظ پهنا، دارای دندانه‌های متوسطی هستند.
سقف عرشه فولادی نوع N
سقف عرشه فولادی نوع N، دندانه‌های عمیق و پهنی دارند.
سقف‌های عرشه فولادی کامپوزیت
سقف‌های عرشه فولادی کامپوزیت برای ایجاد یکپارچگی بیشتر بین دال بتنی و عرشه مورد استفاده قرار می‌گیرد که در ادامه انواع آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
سقف های عرشه فولادی کامپوزیتی نوع SB
سقف های عرشه فولادی کامپوزیتی نوع SB از نظر عمق و اندازه‌های بال در سه دسته تولید می‌شوند که در نوع اول صاف بوده و در نوع دوم و سوم به‌شکل آجدار هستند.
سقف‌های عرشه فولادی کامپوزیتی نوع SBR
سقف‌های SBR از لحاظ ساختار شبیه به نوع اول سقف‌های کامپوزیتی SB هستند اما حرف Rدر اسم این سقف گویای کلمه «Reverse» است که معنی معکوس را می‌دهد.
سقف عرشه فولادی قالبی
سقف عرشه فولادی قالبی یک قالب فولادی دائمی دارند که به بتن‌ریزی دال کف مربوط می‌شود. این کار باعث حذف قالب‌های موقتی شده که صرفه‌جویی در زمان و هزینه را به دنبال دارد. این قالب‌ها نسبت به عرشه‌های فولادی از عمق کمتری برخوردارند که انواع آن را در ادامه می‌توانید ببینید.
سقف عرشه فولادی S3
قالب عرشه فولادی S3، بدون آج بوده و با عمق 14 میلی‌متر، عرض بال 65 میلی‌متر و عرض پوشش 91 سانتی‌متر به تولید می‌رسد.
سقف عرشه فولادی TF 75
قالب عرشه فولادی TF 75، بدون آج است و عمق آن 24 میلی‌متر، عرض بال 95 میلی‌متر و عرض پوشش 76 سانتی‌متری دارد.
سقف عرشه فولادی TF 150
قالب عرشه فولادی TF 150، بدون آج بوده و عمق 38 میلی‌متر، عرض بال 152 میلی‌متر و عرض پوشش 91 سانتی‌متر دارد.
اجزا و نحوه اجرای سقف عرشه فولادی
سقف عرشه فولادی از چندین جزء اصلی ساخته می‌شود که هر یک نقش پررنگی در عملکرد و مقاومت سقف ایفا می‌کنند. اجزای اصلی این نوع سقف عبارتند از:
- ورق عرشه فولادی
این بخش از سقف عرشه فولادی اغلب از ورق‌های گالوانیزه تولید می‌شود که ظاهری موج‌دار دارند. این ورق‌ها به‌شکل عرشه اصلی سقف به‌کار می‌روند و دیگر عناصر روی آن قرار می‌گیرند. به همین ترتیبی که گفتیم این قسمت روی تیرهای افقی نصب می‌شود و دیگر اجزا روی آن سوار می‌شوند. - برشگیر یا گل میخ
محصول بعدی که در سقف عرشه فولادی به‌کار می‌رود، برشگیر و یا گل‌میخ‌ها هستند. اگر که گل‌میخ‌ها از لحاظ اندازه نسبت به دیگر اجزا دارای ابعاد کوچک‌تری هستند، اما نقشی حیاتی دارند. برشگیرها شبیه به میخ‌های کوچک برای اتصال به ورق به تیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. - میلگرد
عنصر بعدی که در سقف عرشه فولادی به‌کار می‌رود، میلگرد است. پس از اینکه عرشه فولادی با استفاده از گل میخ به تیرها متصل شد، نوبت به اعمال آرماتوربندی می‌رسد. میلگردها به شکل مش به برشگیرها جوش داده می‌شوند و یک شبکه می‌سازند. در ادامه این شبکه فولادی در بتن قرار می‌گیرد که مقاومت سقف عرشه فولادی را تا حد بسیاری افزایش می‌دهد. - بتن
در انتها آخرین جز برای ساخت سقف عرشه فولادی بتن است که روی ورق فولادی ریخته می‌شود تا ضخامت مد نظر به‌دست بیاید. شبکه‌های میلگردی هم همان‌طور که در پیش گفتیم، داخل بتن قرار می‌گیرند و نکته حائز اهمیت در مورد کیفیت بتن است که حتما باید طبق استانداردها اجرا شود.
نکات مهم در اجرای سقف‌های عرشه فولادی
اجرای سقف‌های عرشه فولادی نیاز به رعایت برخی نکات فنی و اجرایی دارد تا از ایمنی و کارایی سقف اطمینان حاصل شود. بعضی از نکات کلیدی در اجرای این نوع سقف ساختمانی عبارتند از:
- انتخاب صحیح ورق‌های فولادی گالوانیزه:
باید ورق‌های با کیفیت و با ضخامت مناسب انتخاب کنید تا از مقاومت سقف اطمینان حاصل شود. فرم‌دهی درست ورق‌ها برای جلوگیری از لغزش بتن هم حائز اهمیت است. در این پروسه قیمت روز ورق گالوانیزه نقش مهمی دارد. - نصب درست ورق‌ها:
ورق‌های فولادی باید به شکلی دقیق و محکم به سازه اصلی وصل شوند. فاصله‌های استاندارد بین تکیه‌گاه‌ها و اتصال صحیح ورق‌ها به تیرهای فلزی یا بتنی از اهمیت بالایی برخوردار است. - استفاده از گل‌میخ‌ها و برشگیرها:
در سقف‌های مرکب، نصب دقیق گل‌میخ یا برشگیر برای انتقال نیرو بین ورق فولادی و بتن و ساخت پیوندی مناسب ضروری است. - آرماتوربندی صحیح:
در مواردی که نیاز به مقاومت بیشتر دارید، استفاده از میلگرد در سقف‌های مرکب ضروری است. باید به نحوه قرارگیری و تراکم مناسب میلگردها توجه شود. - رعایت شیب:
برای ممانعت از تجمع آب بر روی سقف، رعایت شیب مناسب ضروری است. - کیفیت بتن‌ریزی:
بتن‌ریزی باید به‌طور یکنواخت و با تراکم مناسب انجام شود تا از ایجاد ترک‌ها و نقاط ضعف جلوگیری شود. همچنین، زمان‌بندی درست بتن‌ریزی و توجه به گیرایش بتن برای جلوگیری از شکست‌ها مهم است. - کنترل و بازرسی مداوم:
در طول اجرای سقف، کنترل‌های مداوم برای اطمینان از اجرای صحیح جزئیات فنی و جلوگیری از هر گونه خطا الزامی است.
مزایای استفاده از سقف عرشه فولادی
امیدواریم تا به اینجا به صورت کامل متوجه شده باشید که سقف عرشه فولادی چیست و چه انواعی دارد. این نوع سقف مزایای بسیاری داشته که آن را به یکی از محبوب‌ترین سقف‌ها در ساخت و سازهای مدرن تبدیل کرده است. این مزایا به شرح زیر هستند:
- سرعت اجرای بالا:
نصب سریع ورق‌های فولادی و عدم نیاز به قالب‌بندی موقت موجب کوتاه شدن زمان اجرای پروژه می‌شود. - کاهش وزن سازه:
این سقف‌ها به خاطر سبک بودن ورق‌های فولادی و حجم پایین بتن مصرفی، وزن کلی سازه را کمتر می‌کنند. - مقاومت بالا:
ترکیب ورق فولادی با بتن، مقاومت سازه را در برابر بارهای مختلف بالا می‌برد. - صرفه‌جویی در هزینه:
با کمتر شدن نیاز به قالب‌بندی و نیروی انسانی، هزینه‌های اجرای سقف به شکل قابل توجهی کم می‌شود. - ایمنی بالا در برابر زلزله:
وزن کم و اتصالات محکم، موجب عملکرد بهتر این سقف‌ها در برابر زلزله خواهد شد. - عایق حرارتی و صوتی مناسب:
به‌کار بردن بتن و ورق‌های فولادی می‌تواند به بهبود عایق‌بندی حرارتی و صوتی کمک کند. - انعطاف‌پذیری در طراحی:
امکان نصب در انواع ساختمان‌ها و انعطاف‌پذیری در طراحی سقف عرشه فولادی وجود دارد.
جمع‌بندی سقف عرشه فولادی
سقف‌های عرشه فولادی به خاطر مزایای منحصر به فردشان، مثل سرعت بالا در اجرا، کاهش وزن سازه، و مقاومت بالا در برابر بارهای مختلف، به یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها در ساخت و سازهای مدرن تبدیل شده‌اند. این نوع سقف‌ها در دو دسته کلی مرکب و غیر مرکب دسته‌بندی می‌شوند. سقف‌های مرکب با استفاده از بتن، ورق‌های فولادی و در بعضی موارد میلگرد اجرا می‌شوند و نسبت به سقف‌های غیر مرکب مقاومت بالاتری دارند. اجرای این سقف‌ها نیاز به دقت در مراحل نصب ورق‌های فولادی، بتن‌ریزی، و استفاده از ابزارهایی مانند گل‌میخ‌ها و برشگیرها است. رعایت نکات فنی در نصب و اجرای صحیح اجزا، باعث افزایش عمر مفید و ایمنی این نوع سقف می‌شود.