تیرآهن هاش چیست و چه انواعی دارد؟ +جدول وزنی هاش

تیرآهن هاش چیست ؟ در پاسخ به این سوال که تیرآهن هاش چیست ابتدا به بررسی تیرآهن می پردازیم. تیرآهن‌ها به سبب استحکام خوبی که ارائه می‌دهند و نیز کمک به انتقال بارهای وارده به سازه به ستون‌های فرعی، سبب حفظ ساختار اسکلت سازه فلزی شده و دوام و پایداری ساختمان را به دنبال دارند. این تیرآهن‌ها در انواع مختلفی موجود بوده که یکی از گونه‌های آن، تیرآهن هاش نام دارد.

تیرآهن هاش در واقع پروفیل نورد شده‌ای است که در سایز ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌متر و با طول ۱۲ متر تولید می‌شود. تیرآهن هاش نسبت به تیرآهن‌های معمولی بال‌ بلندتر و پهن‌تری دارد. هاش در دو نوع سبک و سنگین به بازار عرضه می‌شود و تفاوت اصلی این دو، در میزان ضخامت آن‌هاست.

از تیرآهن هاش، به‌عنوان یکی از مهمترین مصالح در ساخت‌و‌ساز‌های عمرانی استفاده می‌شود. این نوع مقطع فولادی در قسمت‌ فلزی ساختمان‌سازی نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند؛ چرا که تیرآهن هاش، اسکلت اصلی ساختمان را تشکیل می‌دهد. تیرآهن هاش بر حسب ضخامت به دو دسته تقسیم می‌شود و طبق استانداردهای مختلف نامگذاری می‌شود.

پیشرفت صنعت ساختمان‌سازی، در گرو پیشرفت و به روز شدن، مصالح و ابزار مورد استفاده در سازه‌ها می باشد. تیرآهن یکی از مصالح مهمی است که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در ساخت بنا و پایه‌ی ساختمان‌ها کاربرد دارد.
در اوایل قرن بیستم میلادی، زمانی که تیرآهن‌های چوبی جای خود را به تیرآهن‌های فلزی داده بودند، یک شرکت کشتی‌سازی به نام Bethlehem، تحول بزرگی در صنعت ساختمان‌سازی رقم زد و تیرآهن هاش یا بال‌پهن کنونی را اختراع کرد. بعد از اختراع، تیرآهن‌های هاش به یکی از بنیادی‌ترین مصالح ساختمانی جهان تبدیل شدند.

در حال حاضر تیرآهن‌های هاش با تکنولوژی‌های جدیدتری وارد بازار می شوند و نقش کلیدی در ساخت و شاز دارند. در ادامه به بررسی انواع تیرآهن و اینکه ویژگی تیراهن هاش چیست می پردازیم.

تفاوت تیرآهن و هاش چیست ؟

تیرآهن و تیرآهن هاش دو چیز متفاوت هستند. تیرآهن های معمولی متفاوت از تیرآهن‌های هاش هستند. تیرآهن هاش در واقع پروفیل نورد شده‌ای است که در سایز ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌متر و با طول ۱۲ متر تولید می‌شود و نسبت به تیرآهن‌های معمولی بال‌ بلندتر و پهن‌تری دارد و به همین خاطر به آن‌ها تیرآهن بال‌پهن هم گفته می‌شود.
واضح‌ترین تفاوت تیرآهن و هاش مربوط به شکل ظاهری می‌شود. تیرآهن‌های معمولی به شکل I انگلیسی و تیرآهن‌های هاش به شکل H انگلیسی هستند. به دلیل نسبت اندازه بال به اندازه جان مختلفی که در این دو نوع وجود دارد، این تفاوت پدیدار شده است.
تفاوت تیرآهن و هاش از نظر کاربری: یکی از مهم ترین تفاوت های این دو محصول فلزی در کاربرد آنها می باشد. این اختلاف به دلیل محدودیت طول ساخت در تیرآهن‌های معمولی و همچنین استحکام بیشتر تیرآهن هاش به وجود آمده است.
تیرآهن‌های معمولی مدت‌هاست که دیگر در ستون‌ها کاربردی ندارند و همانطور که در بالا هم به آن اشاره کردیم، تیرآهن هاش به خاطر مزایایی که دارد بیشتر در ستون‌ها و سازه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تفاوت تیرآهن و هاش از نظر استحکام: مورد بعدی که تیرآهن‌های معمولی و هاش در آن با یکدیگر متفاوت هستند، مقدار باری است که تحمل می‌کنند. که همانطور که بارها گفته شد، تیرآهن هاش قدرت و استحکام بیشتری به دلیل شکل ظاهری خود دارد و همین امر باعث می‌شود مقدار بار بیشتری را بتوانند تحمل کنند.
تفاوت روش تولید تیرآهن و هاش: به طور کلی، نورد گرم تیرآهن در چهار مرحله انجام می ‌گردد. در مرحله اول، ماده اولیه وارد فاز نورد سنگین می ‌شود. در این مرحله، عرض محصول افزایش و طول سطح مقطع آن کاهش پیدا می ‌کند. سپس دو مرحله نورد میانی بر روی تیرآهن انجام می ‌شود که در این دو مرحله، تیرآهن به شکل I یا H می ‌رسد. در مرحله نورد پایانی، سطح تیرآهن پرداخت می ‌شود و شکل نهایی محصول را به خود می ‌گیرد. همانطور که ذکر شد، تفاوت تیرآهن و هاش از نظر روش تولید، بسیار ناچیز است.
تفاوت تیرآهن و هاش از نظر وزن و قیمت: تیرآهن هاش به دلیل سطح مقطع بزرگتر و ضخامت بیشتر بال ‌ها و جان، دارای وزن بیشتری نسبت به تیرآهن معمولی می ‌باشد. همین افزایش وزن تیرآهن باعث‌ شده است که استفاده از هاش در پروژه‌ های کوچک و سبک، به‌ صرفه نباشد. زیرا از نظر هزینه ‌ای نیز استفاده از تیرآهن هاش، بسیار پرهزینه ‌تر از تیرآهن معمولی خواهد بود.
آخرین تفاوت این دو در نوع استاندارد آنها می باشد. معمولا تیرآهن‌های I شکل با استاندارد چین و روسیه ولی تیرآهن‌های H با استاندارد اروپا در بازار موجود هستند و این عوامل باعث اختلاف قیمت هاش و تیرآهن می‌شوند.

نحوه تولید تیرآهن هاش چیست ؟

برای تولید تیرآهن های بال‌پهن، از فرآیند نورد گرم استفاده می‌شود. فرآیند تولید تیرآهن، شامل چندین مرحله‌ی گوناگون نورد است. نورد یا رولینگ به فرآیندی گفته می‌شود که در آن یک محصول به دمای بالاتر از 1100 درجه سانتی‌گراد برسد و حالت موم‌سانی یا نرم‌شوندگی به خود بگیرد. روشی که برای فرآیند تولید تیرآهن هاش در نظر گرفته می‌شود، شامل مراحل زیر است:

پخت و افزایش دمای شمش ها
شکل دهی شمش ها
عبور از استندها یا ایستگاه های چند مرحله ای قالب برای تحت فشار قرار دادن محصول
کاهش لبه ها و ضخامت بال
سایزینگ نهایی

با توجه به این که در مرحله‌ی آخر، نیروی زیادی به محصول وارد می‌شود، ارتفاع تیرآهن هاش در تمام فرآیند یکنواخت است. روش تولید این محصول، تأثیر قابل توجهی در کیفیت نهایی آن دارد.

برای تولید تیرآهن های بال پهن همانند بسیاری دیگر از محصولات فولادی از فرآیند نورد گرم استفاده می گردد. اما تولید تیرآهن چند مرحله گوناگون نورد را شامل می شود. به طور کلی نورد یا رولینگ به فرآیندی گفته می شود که در آن یک محصول به دمای بالاتر از 1100 درجه سانتیگراد رسیده و حالت موم سانی به خود می گیرد. در این دما شکل دهی فولاد بسیار آسان انجام میشود. محصول در این حالت از میان غلتک های متفاوتی عبور داده می شود و علاوه بر شکل گیری، فشار قابل ملاحظه ای بر روی خود تحمل می نماید.

با توجه به اینکه در مراحل نهایی نورد نیروی بسیار زیادی بر محصول وارد می شود، ارتفاع تیرآهن هاش در تمام طول محصول یکنواخت بوده و کیفیت قابل توجهی به آن می بخشد. روش تولید تیرآهن هاش تاثیر قابل ملاحظه ای در کیفیت محصول نهایی دارد. این مسئله مهم در قیمت تیرآهن هاش نقش به سزائی دارد.

انواع تیرآهن هاش چیست؟

تیرآهن یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین پروفیل‌های ساختمانی به شمار می‌رود. به تیرآهن‌های بال پهن IPB یا H شکل گفته می‌شود که به ۳ نوع سبک و سنگین و فوق سنگین تقسیم می‌شوند که به اختصار به تیرآهن سبک HEA، به تیرآهن سنگین HEB و به تیرآهن فوق سنگین HEM گفته می‌شود و ارتفاع تیرآهن‌های بال پهن از سایز ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌متر می‌باشد و تفاوت اصلی در میزان ضخامت آن‌هاست.

تیرآهن‌های بال پهن یا IPB وارداتی می‌باشد که از کشورهای ترکیه، اسپانیا، اوکراین و کره وارد می‌شود که در حال حاضر فولاد مبارکه اصفهان از سایز ۱۴۰- ۱۶۰ -۱۸۰ و ۲۰۰ بر اساس استاندارد DIN1025 تولید می‌نماید و در بازار ایران موجود است. در ادامه بررسی میکنیم انواع تیرآهن هاش چیست؟

در ادامه در مورد انواع تیرآهن بال پهن توضیح خواهیم داد: انواع تیرآهن هاش چیست ؟

تیرآهن ‌هاش سبک: IPBL یا HEA نام‌های دیگری هستند که برای تیرآهن سبک مورد استفاده قرار می‌گیرند و ضخامت بال‌ آن‌ها نسبت به هاش سنگین کمتر است. این نوع از هاش در شرکت ذوب آهن هم تولید می‌شود.

تیرآهن هاش سنگین: این نوع تیرآهن را با نام‌های IPBV یا HEB هم می‌شناسند. ضخامت بال‌های هاش سنگین نسبت به هاش سبک بیشتر است. همچنین این تیرآهن جزو پرفروش‌ترین تیرآهن‌های دنیا محسوب می‌شود.

تیرآهن هاش فوق سنگین (HEM~IPBV): علامت V در این تیرآهن، به معنای وزن سنگین‌ تیرآهن هاش است. این نوع تیرآهن، طبق استاندارد فولاد کشور آلمان در سایزهای ۱۰۰ الی ۱۰۰۰ میلی‌متر، ارتفاع مقطع ۱۲۰ الی ۱۰۰۸ میلی‌متر و طول بال ۱۰۶ الی ۳۰۲ میلی‌متر تولید می‌شود.

علاوه بر ضخامت، تیرآهن‌های سبک و سنگین در وزن هم با یکدیگر اختلاف دارند. وزن تیرآهن‌های هاش به ضخامت بال‌ها، جان و طول مقطع آن‌ها بستگی دارد. برای به دست آوردن وزن هر کدام از آن‌ها می‌توانید یک کیلو از محصول را در طول شاخه که معمولا ۱۲ متر است ضرب کنید یا به جدول وزن هاش که در ادامه همین مقاله آمده است، مراجعه کنید و علاوه بر وزن، ویژگی‌هایی همچون ضخامت جان ، طول جان، شعاع، ضخامت بال و طول بال را مشاهده کنید.

کابرد تیرآهن هاش چیست؟

همان گونه که گفته شد تیرآهن بال پهن مزیت های بسیاری نسبت به تیرآهن معمولی دارد. بال های پهن این تیرآهن و همچنین وسعت سطح مقطع آن باعث افزایش استحکام در سازه های مختلف می گردد . از مهمترین کاربردهای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد و بررسی میکنیم کاربرد هاش چیست؟

از مهمترین کاربردهای تیرآهن هاش می توان به استفاده ی آن در ساختمان سازی اشاره نمود.
علاوه بر آن برای ساختمان های صنعتی همچون سوله ها، انبارها، کارگاه های ساخت، سازه های دریایی همچون سکوهای نفتی یا گاز، برج ها، پل ها و سدسازی می توان از تیرآهن بال پهن استفاده نمود.
ساختمان‌های ضد زلزله: این نوع تیرآهن به دلیل سطح مقطع پهن، تنش کمتری را انتقال می‌دهد و همین موضوع باعث عدم انتقال نیروهای واردشده به سازه می‌شود؛ بنا بر این، استفاده از آن در ساختمان‌های ضد زلزله، اهمیت زیادی دارد.
برج‌سازی: تیرآهن هاش به دلیل اندازه‎های طویل (100متری) می‌تواند در برج‌سازی مورد استفاده قرار بگیرد.
پالایشگاه: تیرآهن هاش در پالایشگاه‌ها به صورت بست تیرآهنی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خرپا: هر جایی که بخواهند ستون‌ها را از سازه‌ها حذف کنند، از خرپا به جای ستون استفاده می‌شود.
پل‌ها : همچنین نقش مهمی در ساختمان پل دارند و به عنوان تکیه‌گاه برای ساخت روگذرها در بزرگراه‌ها و پل‌های هوایی استفاده می‌شوند.
صنعت ماشین سازی: تیرهای پهن بال ضد زنگ در صنعت ماشین آلات مورد استفاده قرار می‌گیرند.

جدول وزنی هاش چیست؟

در زیر جدول وزن تیرآهن هاش سبک و سنگین و فوق سنگین را بر اساس مشخصات فنی آن آورده ایم. برای دانستن وزن هر شاخه از هاش چیست و چگونه محاسبه می شود، می توانیم از جداول زیر کمک بگیریم.

جدول وزن هاش سبک (HEA)

جزییات ابعادی و وزنی هاش سبک برگرفته از استاندارد اشتال (ابعاد mm و وزن Kg)

ردیف	سایز	ارتفاع تیر	ضخامت بال	ضخامت جان	طول بال	وزن یک شاخه
1	10	96	8	5	100	16.7
2	12	114	8	5	120	19.9
3	14	133	8.5	5.5	140	24.7
4	16	152	9	6	160	30.4
5	18	171	9.5	6	180	35.5
6	20	190	10	6.5	200	42.3
7	22	210	11	7	220	50.5
8	24	230	12	7.5	240	60.3
9	26	250	12.5	7.5	260	68.2
10	28	270	13	8	280	76.4
11	30	290	14	8.5	300	88.3
12	32	310	15.5	9	300	97.6
13	34	330	16.5	9.5	300	105
14	36	350	17.5	10	300	112
15	40	390	19	11	300	125
16	45	440	21	11.5	300	140
17	50	490	23	12	300	155
18	55	540	24	12.5	300	166
19	60	590	25	13	300	178

جدول وزن تیرآهن هاش سنگین

در این بخش بررسی میکنیم ابعاد وزنی هاش چیست ؟ جزییات ابعادی و وزنی هاش سنگین برگرفته از استاندارد اشتال (ابعاد mm و وزن Kg)

وزن یک واحد طول (Kg)	طول بال	ضخامت جان	ضخامت بال	ارتفاع تیر	سایز	ردیف
20.4	100	6	10	100	10	1
26.7	120	6.5	11	120	12	2
33.7	140	7	12	140	14	3
42.6	160	8	13	160	16	4
51.2	180	8.5	14	180	18	5
61.3	200	9	15	200	20	6
71.5	220	9.5	16	220	22	7
83.2	240	10	17	240	24	8
93	260	10	17.5	260	26	9
103	280	10.5	18	280	28	10
117	300	11	19	300	30	11
127	300	11.5	20.5	320	32	12
134	300	12	21.5	340	34	13
142	300	12.5	22.5	360	36	14
155	300	13.5	24	400	40	15
171	300	14	26	450	45	16
187	300	14.5	28	500	50	17
199	300	15	29	550	55	18
212	300	15.5	30	600	60	19
225	300	16	31	650	65	20
241	300	17	32	700	70	21
262	300	17.5	33	800	80	22
291	300	18.5	35	900	90	23
314	300	19	36	1000	100	24

جدول وزن تیرآهن هاش فوق سنگین(HEM)

جزئیات ابعادی و ورنی تیرآهن هاش فوق سنگین از استاندارد اشتال

وزن واحد طول (Kg)	طول بال	ضخامت جان	ضخامت بال	ارتفاع تیر	سایز	ردیف
41.8	106	12	20	100	10	1
52.1	126	12.5	21	120	12	2
63.2	145	13	22	140	14	3
76.2	166	14	23	160	16	4
88.9	186	14.5	24	180	18	5
103	206	15	25	200	20	6
117	226	15.5	26	220	22	7
157	248	18	32	240	24	8
172	268	18	32.5	260	26	9
189	288	18.5	66	280	28	10
238	310	21	39	300	30	11
245	309	21	40	320	32	12
248	309	21	40	340	34	13
250	308	21	40	360	36	14
256	307	21	40	400	40	15
263	307	21	40	450	45	16
270	306	21	40	500	50	17
278	306	21	40	550	55	18
285	305	21	40	600	60	19
293	305	21	40	650	65	20
301	304	21	40	700	70	21
317	303	21	40	800	80	22
333	302	21	40	900	90	23
349	302	21	40	1000	100	2

جمع بندی

تیرآهن هاش یا تیرآهن بال پهن دسته‌ای از تیرآهن با سطح مقطع به شکل H است. این تیرآهن در سه نوع سبک، سنگین و فوق سنگین تولید و عرضه می‌شوند. ساخت سکوها، پل‌ها، ساختمان‌های مسکونی و تجاری معمولی ستون‌های نگه‌دارنده، ریل، آسانسور و غیره از مهم‌ترین کاربردهای این مقطع فولادی هستند.

تیرآهن هاش چیست ؟ کاربرد و جدول وزنی هاش