ساخت سازههای ایمن و پایدار، نیازمند دقت و ابزارهای خاصی بوده و میلگرد همبندی یکی از آن ابزارهای مهم است که کمتر به آن توجه میشود. اما این میلگرد دقیقاً چیست و چه نقشی در سازهها ایفا میکند؟ امروز در فولادسل، با زبانی ساده و جذاب به بررسی انواع، کاربردها و نحوه اجرای “میلگرد همبندی” میپردازیم. اگر دوست دارید راز استحکام و ایمنی سازهها را بدانید، با ما همراه باشید!
میلگرد همبندی چیست؟
میلگرد همبندی یا Bonding Rebar یکی از اجزای حیاتی در ساختمانسازی است که برای ایجاد اتصال الکتریکی میان بخشهای مختلف سازههای بتنی و فلزی بهکار میرود. این میلگرد، اختلافپتانسیل میان بخشهای مختلف تجهیزات و سازه را از بین میبرد و از خطرات الکتریکی نظیر ولتاژ تماسی، برقگرفتگی و آتشسوزی جلوگیری میکند.
استفاده از میلگرد همبندی مزایای مهمی دارد. این میلگرد باعث افزایش ایمنی کلی ساختمان میشود، تجهیزات الکتریکی را از آسیب محافظت میکند و نقش کلیدی در جلوگیری از وقوع حوادث برقگرفتگی یا آتشسوزی دارد. بااینحال، هزینههای اجرایی بالا و نیاز به دقت در نصب از چالشهای استفاده از آن هستند. همچنین در پروژههای کوچکتر ممکن است اجرای آن مقرونبهصرفه نباشد.
با درنظرگرفتن تمامی جوانب و کاربرد انواع میلگرد، میلگرد همبندی ابزاری مؤثر برای ایمنسازی سازهها و کاهش خطرات مرتبط با تجهیزات برقی است و اهمیت بالایی در پروژههای ساختمانی مدرن دارد.
انواع میلگرد همبندی
میلگرد همبندی را میتوان به دو نوع اصلی و تکمیلی تقسیمبندی کرد که هر کدام نقش مهمی در ایمنسازی سازه و تجهیزات برقی ایفا میکنند:
همبندی اصلی
همبندی اصلی شبکهای است که بین تجهیزات فلزی ساختمان مانند تیرها، ستونها، لولههای آب و گاز، کابلهای برق و میلگردهای سازهای و زمین ارتباط برقرار میکند. این شبکه تضمین میکند که تمامی اجزای فلزی ساختمان همپتانسیل باشند و خطرات ناشی از اختلاف ولتاژ کاهش یابد.
همبندی تکمیلی یا اضافی
این نوع همبندی برای ایمنسازی بخشهایی از ساختمان مانند محیطهای مرطوب (حمام، آشپزخانه، سونا) و دستگاههای الکتریکی ثابت انجام میشود. هدف آن کاهش احتمال برقگرفتگی در مناطقی با ریسک بالا است.
اجرای هر دو نوع همبندی نقش کلیدی در افزایش ایمنی و کاهش آسیبهای ناشی از جریان الکتریکی در ساختمان دارد.
سایز میلگرد همبندی
میلگردهای همبندی از انواع معمول میلگردهای فولادی هستند، اما سایز آنها تأثیر مستقیمی بر عملکرد و کارایی آنها در پروژه دارد. حداقل قطر استاندارد برای میلگردهای همبندی 8 میلیمتر است. این سایز برای بیشتر کاربردهای عمومی مناسب است. درصورتیکه سطح مقطع هادی اصلی فاز ساختمان به 95 میلیمتر مربع یا بیشتر برسد، میلگرد 8 میلیمتری کافی نخواهد بود. در این موارد، بهتر است از میلگردهای با قطر 10 میلیمتر استفاده شود، که ضمن افزایش کارایی، مقرونبهصرفهتر نیز است.
نحوه اجرای میلگرد همبندی
اجرای میلگرد همبندی به دو مرحله اصلی تقسیم میشود: قبل و بعد از بتنریزی. این میلگردها بهمنظور اتصال سازههای فلزی و بتنی برای جلوگیری از خطرات الکتریکی و برقگرفتگی استفاده میشوند. اتصال مؤثر و صحیح این میلگردها از اهمیت ویژهای برخوردار است و باید با رعایت استانداردهای فنی صورت گیرد.
نحوه اجرای همبندی قبل از بتنریزی
قبل از بتنریزی، تمام ستونها و اجزای سازه باید بهطور کامل به هم متصل شوند. میلگردها در این مرحله باید با فاصله استاندارد از یکدیگر قرار گرفته و تمامی قسمتهای سازه از جمله تیرها، سقف و کف به شبکه همبندی متصل شوند. این اتصالات بهویژه در طبقات پایین و فونداسیون اهمیت دارد.
نحوه اجرای همبندی بعد از بتنریزی
پس از بتنریزی، باید از سیمهای مسی فاقد روکش برای تکمیل اتصالها استفاده شود. در صورتی که اتصال ستونها پیش از بتنریزی انجام نشده باشد، پس از آن باید اقدامات لازم برای اتصال آنها به شبکه همبندی صورت گیرد. برای ایمنسازی بیشتر، از روشهای جوشکاری یا بستهای پیچی استفاده میشود.
ویژگی میلگرد همبند
میلگردهای همبند معمولاً از نوع میلگرد ساده یا آجدار ساخته میشوند. نکته مهم در انتخاب این میلگردها، کیفیت و سایز آنها است. برای همبندی اصلی، استفاده از میلگردهای با قطر حداقل ۱۰ میلیمتر ضروری است و میلگردهای ۸ میلیمتری فقط برای همبندی تکمیلی کاربرد دارند. این میلگردها باید از کیفیت بالایی برخوردار باشند تا در طول عمر ساختمان دوام بیاورند. در غیر این صورت، بهدلیل زنگزدگی یا خوردگی، عملکرد شبکه همبندی از بین رفته و ایمنی ساختمان به خطر میافتد.
میلگردهای همبند علاوه بر تقویت مقاومت کششی سازههای بتنی، وظیفه همپتانسیل کردن اجزای ساختمان را دارند. این ویژگی به جلوگیری از آسیب به وسایل الکتریکی، برقگرفتگی ساکنین و حتی آتشسوزی ناشی از نقص سیستم برق کمک میکند.
همبندی فونداسیون با میلگرد
در هنگام اتصال میلگردهای اضافی به میلگردهای اصلی فونداسیون، از سیم آرماتوربندی یا مفتول مسی استفاده میشود. این اتصالات معمولاً بهصورت دستی در ایران انجام میشود، که تنها بر EMC تأثیر دارند و برای محافظت در برابر اشعه مناسب نیستند. بهترین روش اتصال، ایجاد اتصالات در فواصل حداکثر 6 متر است که با استفاده از جوشکاری ترمیت یا بستهای پیچی انجام میشود. برای ایجاد اتصالات محکمتر، در بین این فواصل باید از مفتول مسی یا سیم آرماتوربندی استفاده کرد.
تفاوت همبندی اسکلت فلزی و بتنی
در اسکلتهای فلزی، نیاز به همبندی در تمام طبقات وجود ندارد و تنها در سطح پی یا پایینترین طبقه کافی است. این برخلاف اسکلتهای بتنی است که به دلیل حساسیت بالای آنها، باید در تمام طبقات و برای اتصال ستونها، تیرها، تأسیسات و سایر اجزای سازه به شبکه همبندی توجه ویژهای شود. به عبارت دیگر، در اسکلت بتنی، همبندی بهعنوان یک الزام در تمامی قسمتها و طبقات ساختمان باید رعایت شود.
جمع بندی میلگرد همبندی
در نهایت، میلگرد همبندی یک بخش اساسی در ایمنی ساختمانها است که با اتصال اجزای فلزی و بتنی به شبکهای واحد، از خطرات الکتریکی، آسیب به تجهیزات و حتی آتشسوزی جلوگیری میکند. این میلگردها بهویژه در شرایطی که ساختمان در معرض نوسانات الکتریکی است، بسیار موثرند. با درک انواع و نحوه اجرای میلگرد همبندی، میتوانیم به راحتی از مشکلات آینده جلوگیری کنیم و ساختمانهایی با ایمنی بیشتر بسازیم. در نتیجه، توجه به این جزئیات در ساختوساز امری ضروری است.