میلگرد بهعنوان یکی از مهمترین مقاطع فولادی، ستون فقرات پروژههای عمرانی کشور محسوب میشود و هر تغییر در بازار فولاد یا ارز، بلافاصله خود را در قیمت آن نشان میدهد. مرداد ۱۴۰۴ دورهای بود که چند عامل اساسی بهطور همزمان در تعیین قیمت این محصول نقش داشتند. محدودیت برق در صنایع فولادی، ثبات نسبی ارز آزاد، تغییرات نرخ شمش در بورس کالا و تحولات بازار جهانی مواد اولیه، مهمترین محرکهای این ماه بودند. بررسی این ماه نهتنها وضعیت گذشته را شفاف میکند، بلکه به فعالان بازار برای تصمیمگیری در شهریور نیز دید روشنی میدهد. در این گزارش تلاش میکنیم تا برای تحلیل قیمت میلگرد در مرداد ۱۴۰۴، از دادههای واقعی و منابع معتبر کمک بگیریم و تصویری روشن از روند تغییرات قیمتی میلگرد در مرداد ارائه دهیم.
بررسی وضعیت واقعی بازار میلگرد در مرداد ۱۴۰۴
در ابتدای مرداد، بازار میلگرد در شرایطی نسبتاً آرام آغاز شد. روزهای ۵ و ۶ مرداد، میلگرد ۱۶ A3 ذوبآهن در بازار تهران حدود ۳۹ هزار و ۱۰۰ تومان قیمت خورد و محصولات دیگر همچون میلگرد ۱۴ A3 ظفر بناب در حدود ۳۶ هزار و ۵۰۰ تومان و کلاف ساده کویر نزدیک به ۴۰ هزار تومان معامله شدند. این اعداد کف و سقف نیمه نخست مرداد را نشان میدادند.
با گذشت زمان، اعدادی که جلوی قیمت میلگرد در وبسایتهای مختلف به نمایش درمیآمدند، بهتدریج به سمت بالاتر حرکت کردند! در هفتههای میانی، بیشتر سایزهای پرمصرف در بازه ۳۹ تا ۴۰ هزار تومان قرار گرفتند. نهایتاً در انتهای ماه، یعنی روز ۲۹ مرداد، میلگرد ۱۲ ذوبآهن اصفهان در بازار تهران تا سطح ۴۲ هزار و ۵۰۰ تومان بالا رفت و سایر سایزها نیز در محدوده ۳۹ تا ۴۲ هزار تومان نوسان داشتند. نکته مهم آن است که این قیمتها در بازار بنگاهها معمولاً همراه با مالیات بر ارزش افزوده ۱۰ درصد گزارش میشوند.
اما در بخش کارخانهها، اعداد متفاوتی دیده شد. در روزهای پایانی مرداد، جهانفولاد سیرجان بین ۳۱ تا ۳۲ هزار و ۵۵۰ تومان، آناهیتا گیلان حدود ۳۳ هزار و ۲۹۰ تومان و امیرکبیر بین ۳۲ هزار و ۷۳۰ تا ۳۴ هزار و ۱۸۰ تومان نرخگذاری داشتند. سایر تولیدکنندگان خصوصی همچون کاشان، ابهر و بناب نیز عمدتاً بین ۳۲ تا ۳۳ هزار و ۵۰۰ تومان قرار گرفتند. ذوبآهن بهعنوان برند ممتاز بازار، نرخهایی بالاتر داشت؛ برای مثال سایز ۱۴ این کارخانه حدود ۳۴ هزار و ۴۲۰ و سایز ۱۶ حدود ۳۵ هزار تومان بود.
پس اگر بخواهیم تصویری کلی از این دو نما ارائه کنیم، میتوان گفت سطح قیمتی میلگرد در کارخانهها بین ۳۱ تا ۳۳٫۵ هزار تومان (بدون مالیات) قرار داشت، درحالیکه بازار بنگاهها برای همان محصولات بین ۳۹ تا ۴۲٫۵ هزار تومان (با مالیات و هزینههای حمل) معامله شد. این اختلاف، کاملاً طبیعی و ناشی از مالیات، کرایه حمل و حاشیه خدمات بنگاههاست.
پیوند قیمت میلگرد با شمش و بورس کالا
میلگرد در واقع محصولی است که قیمت آن مستقیماً از نرخ شمش فولادی تبعیت میکند. در بورس کالا روز ۲۰ مرداد، میانگین قیمت پایه شمش حدود ۲۹ هزار و ۲۶۰ تومان ثبت شد. در بازار آزاد نیز در روزهای ۲۸ و ۲۹ مرداد شمش در محدوده ۳۲ هزار و ۴۵۰ تا ۳۲ هزار و ۸۰۰ تومان معامله شد.
از اردیبهشت ۱۴۰۳ نسبت پایه میلگرد به شمش در بورس کالا معادل ۱۶ درصد تعیین شده است. این یعنی اگر شمش ۲۹ هزار تومان قیمت داشته باشد، قیمت پایه میلگرد باید حدود ۳۱ تا ۳۳ هزار تومان باشد. دادههای مرداد نیز دقیقاً همین روند را تأیید میکنند؛ یعنی کارخانهها میلگرد را در همین محدوده عرضه کردند و پساز اضافه شدن مالیات و هزینهها، قیمت بازار به حدود ۴۰ هزار تومان رسید. جدول زیر، برای قیمت شمش و میلگرد در 10 روزه آخر مردادماه تدوین شده است:
شاخص | محدوده قیمتی (تومان/کیلو) | توضیح |
---|---|---|
شمش بورس کالا (20 مرداد) | 29026 | میانگین پایه |
شمش بازار آزاد (28–29 مرداد) | 32450–32800 | معاملات روزانه |
میلگرد کارخانه (Ex-VAT) | 31000–33500 | قیمت پایه بدون مالیات |
میلگرد بازار (Incl. VAT) | 39000–42500 | بازار تهران |
نقش ارز و مالیات بر ارزش افزوده بر بازار میلگرد
یکی دیگر از متغیرهای اثرگذار بر بازار میلگرد نرخ ارز آزاد است که بهخصوص در تحلیل قیمت میلگرد در مرداد ۱۴۰۴ باید به آن توجه ویژهای داشته باشیم. در روزهای ۲۸ و ۲۹ مرداد، دلار در محدوده ۹۳ هزار و ۵۰۰ تا ۹۳ هزار و ۸۰۰ تومان معامله شد. این ثبات ارزی بهمعنای کاهش نااطمینانی در بازار و تثبیت هزینه جایگزینی بود. بههمیندلیل، فروشندگان انگیزهای برای کاهش قیمت نداشتند.
در کنار ارز، مالیات بر ارزش افزوده نیز عامل کلیدی دیگری است. نرخ VAT در سال ۱۴۰۴ برابر ۱۰ درصد است. بنابراین اگر کارخانهای محصول خود را با ۳۲ هزار تومان قیمتگذاری کند، در بازار با اضافه شدن ۱۰ درصد مالیات و کرایه حمل، قیمتی نزدیک به ۳۹ تا ۴۰ هزار تومان برای مصرفکننده نهایی شکل میگیرد. همین مسئله علت اصلی شکاف میان لیست قیمت کارخانه و نرخهای گزارششده در بنگاههاست.
بررسی محدودیت انرژی و تأثیر آن بر عرضه
تابستان ۱۴۰۴ با محدودیتهای جدی برق همراه بود. در برخی مجتمعها کاهش توان مصرفی به ۳۰ تا ۵۰ درصد و حتی در مواردی تا ۹۰ درصد رسید. گزارشها نشان میداد که تولید در بعضی کارخانهها مانند فولاد مبارکه تقریباً نصف شده است. این کاهش تولید طبیعی بود که به کاهش عرضه در بازار منجر شود. وقتی عرضه محدود شود، حتی در شرایطی که تقاضا چندان قوی نیست، قیمتها از کاهش بیشتر محافظت میشوند و کف قیمتی برای میلگرد شکل میگیرد و حتی در صورت بدتر شدن اوضاع انرژی، اگر تقاضا کم باشد، باز هم شاهد افزایش قیمت خواهیم بود.
مثلاً در مورد قیمت میلگرد 16 برای کارخانه ذوبآهن، دیدیم که قیمت این محصول برای هر کیلوگرم در پایان مرداد، حدودا 2000 بیشتر از ابتدای ماه بود، که این افزایش قیمت عمدتاً به کاهش تولید این کارخانه بهدلیل محدودیت برق برمیگشت.
بررسی اثر بازار جهانی و سیگنالهای بیرونی بر بازار فولاد
بازار فولاد ایران هرچند بهشدت داخلیمحور است؛ اما نمیتوان آن را از تحولات جهانی جدا دانست. در مرداد ۱۴۰۴ سنگآهن ۶۲ درصد وارداتی از چین دوباره بالای ۱۰۰ دلار معامله شد. در همان زمان، قراضه وارداتی ترکیه در حدود ۳۴۷ دلار و بیلت صادراتی ایران بین ۴۲۵ تا ۴۳۰ دلار به فروش رفت. این اعداد در کنار ثبات نسبی ارز آزاد، نشان میدهد تولیدکنندگان ایرانی کف و سقف ذهنی خود برای قیمت آهن را براساس همین قیمتهای جهانی تنظیم کردهاند. حتی شاخص ورق گرم در آمریکا که حدود ۸۲۰ تا ۸۳۰ دلار بود، هرچند بهطور مستقیم روی میلگرد ایران اثر ندارد؛ اما تصویر کلی از روند جهانی فولاد ایجاد میکند.
روایت زمانی مرداد ۱۴۰۴: هفته به هفته
هفته نخست مرداد ماه با ثباتی نسبی آغاز شد و میلگرد ذوبآهن در سطح ۳۹ هزار و ۱۰۰ تومان قرار گرفت. در هفته دوم، رشد قیمت شمش در بورس کالا به چشم آمد؛ اما بازار میلگرد واکنش محدودی نشان داد. هفته سوم نیز در همان محدوده قیمتی ۳۴ تا ۴۱ هزار تومان باقی ماند و بیشتر رسانهها این رکود تقاضا را ثبت کردند. نهایتاً در هفته چهارم، با تثبیت نرخ دلار و رسیدن قیمت شمش به ۳۲ هزار و ۸۰۰ تومان، بازار میلگرد تا ۴۲ هزار و ۵۰۰ تومان اوج گرفت و ماه در همین سطح بسته شد.
چرا آمار منابع مختلف متفاوت است؟
بسیاری از فعالان بازار هنگام مقایسه دادههای رسانهها با سایتهای قیمت دچار سردرگمی میشوند. علت این تفاوتها چند مورد است:
- نخست آنکه کارخانهها معمولاً قیمت را بدون VAT اعلام میکنند، درحالیکه گزارشهای بازار با VAT منتشر میشوند.
- دوم آنکه هزینه حمل از کارخانه تا بنگاه، بین ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ تومان به هر کیلو افزوده میشود.
- سومین عامل، تفاوت سایز و برند است؛ میلگردهای سایز سبکتر یا برندهایی مانند ذوبآهن معمولاً با پریمیوم بالاتر عرضه میشوند.
- و در نهایت زمان انتشار دادهها هم میتواند موجب اختلاف چندصد تومانی شود.
چکلیست دادهای برای تحلیلگران و پیشبینی شهریور
برای آنکه تحلیل دقیقی از بازار در شهریور داشته باشیم، تحلیل قیمت میلگرد در مرداد ۱۴۰۴ به ما میگوید که باید چند شاخص را بهصورت روزانه رصد کنیم:
- قیمت میلگرد در کارخانه و بازار؛
- نرخ شمش در بورس و بازار آزاد؛
- تغییرات دلار آزاد؛
- وضعیت قیمت جهانی قراضه؛
- بیلت و سنگآهن؛
- و در نهایت و مهمتر از همه، محدودیت انرژی در واحدهای فولادی.
ترکیب این دادهها میتواند مسیر قیمتی ماه آینده را روشنتر کند.
سخن پایانی
مرداد ۱۴۰۴ برای بازار میلگرد با ترکیبی از ثبات و فشارهای هزینهای همراه بود. قیمتها در کارخانه بین ۳۱ تا ۳۳٫۵ هزار تومان بدون مالیات قرار داشت و در بازار بنگاهها تا ۴۲ هزار و ۵۰۰ تومان بالا رفت. نقش کلیدی شمش، محدودیت انرژی و ثبات نسبی ارز در این روند انکارناپذیر بود. در سطح جهانی نیز قراضه ۳۴۷ دلاری و بیلت ۴۳۰ دلاری سقف و کف انتظارات تولیدکنندگان داخلی را شکل دادند. تحلیل قیمت میلگرد در مرداد ۱۴۰۴ نشان میدهد که برای ماه شهریور، رصد سه محور اصلی شمش، ارز و انرژی حیاتی خواهد بود.