پروفیل از منظر ساختمانی و عمرانی به معنای یک سطح مقطع فلزی است که در ابعاد ۶ تا ۱۲ متری ساخته می‌شود. امروزه به دلیل استحکام بالای این قطعات از آنها در صنایع مختلفی مانند ساختمان سازی، عمرانی، پزشکی و خودروسازی استفاده می‌شود. این پروفیل‌ها از نظر جنس، ضخامت، شکل و سطح مقطع بسیار متنوع اند. قیمت پروفیل نیز به این ویژگیها وابسته است. اگر بخواهیم یک دسته بندی کلی از پروفیل‌ها داشته باشیم می‌توانیم آنها را به دو نوع باز( به معنای دو انتهای باز) و بسته (به معنای دو انتهای بسته) دسته بندی کنیم. قوطی‌ها نوعی پروفیل بسته هستند که در ابعاد متفاوت تولید می‌شوند.
پروفیل چیست؟
پروفیل در واقع مقاطع فلزی می باشند که در صنایع مختلفی که اشاره شد کاربرد دارند. این مقاطع فولادی دارای مقطعی یکنواخت و تو خالی هستند.
با توجه به تعریف پروفیل، این فراورده‌های فولادی به طور کلی به دو دسته پروفیل باز و بسته تقسیم می‌شوند. پروفیل باز شامل تیر آهن، نبشی، ناودانی و میلگرد بوده و پروفیل بسته شامل لوله و پروفیل Pvc می‌باشد. همچنین پروفیل از منظر دیگر دارای دو دسته پروفیل سبک و سنگین است.
در معنی پروفیل یا پروفیل قوطی به انگلیسی Steel Profile به صورت لغت اینگونه مطرح شده که پروفیل‌ها ورقه‌های بلند فلزی هستند. جنس این ورقه‌ها معمولا از فولاد، آهن یا ترکیبی از انواع فلزات با استحکام بالا است. خوشبختانه مواد اولیه ساخت پروفیل که همان فلزات آهن، فولاد و یا موارد دیگر است در ایران موجود است. این ورقه‌های بزرگ وسیله‌ی غلتک‌هایی صاف و صیقلی شده و آماده‌ی برش می‌شوند. ورقه‌های بزرگ به وسیله‌ی دستگاه گیوتن به اندازه‌های دلخواه برش می‌خورند. سپس از این ورقه‌ها به منظور برش و جوش دو سر آنها ( برای پروفیلهای بسته) وارد دستگاه دیگری می‌شوند. به طور کلی پروفیل‌ها به دو دسته سنگین و سبک تقسیم بندی می‌شوند که از نوع سنگین آنها در ساختمان سازی و صنعت و از نوع سبک آنها در تزئینات منزل و صنایع هوایی استفاده می‌شود. ضخامت پروفیلهای سنگین بیش از 1.5 میلی متر و پروفیلهای سبک کمتر از 1.5 میلی‌متر است. یکی از پرکاربردترین پروفیلهای سنگین؛ پروفیلهای ساختمانی هستند که برای ساخت درب، پنجره، ناودان‌ها و سقف سوله مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پروفیل‌ها در ساخت ناودان‌ها، درب و پنجره، تیرآهن، میلگرد، هاش، چهار پهلو، سقف سوله و پارکینگ‌ها، انبارها و لوله‌ها کاربرد گسترده دارند.
قوطی پروفیل چیست؟
قوطی را می‌توان در دسته پروفیلهای بسته قرار داد. در معرفی تفاوت قوطی و پروفیل باید به این نکته اشاره کرد که قوطی‌ها نوع خاصی از پروفیل هستند که به دلیل تو خالی و سبک بودن آن می‌توان از آن در صنایع ساختمانی و خودرو سازی استفاده کرد. جالب است بدانید که این قطعه خیلی راحت به قطعات دیگر جوش می‌خورد. درون قوطی‌ها معمولا به شکل مربع یا مستطیل است و قابلیت انعطاف بالایی دارد. ضخامت قوطی رابطه‌ی مستقیمی با قیمت آن دارد.
نحوه تشخیص پروفیل از قوطی
همانطور که گفته شد قوطی نوعی پروفیل بسته است که بسته به ضخامت، شکل سطح داخلی و جنس متریال به کار رفته در آن در اشکال گوناگونی تولید می‌شود. قوطی‌ها معمولا جوش پذیری و انعطاف پذیری بیشتری نسبت به پروفیلهای فولادی دارند. قدرت تحمل فشار و خاصیت کشسانی قوطی‌ها نیز با پروفیل‌ها متفاوت است. این موضوع را می‌توان به جنس مواد به کار رفته درآن‌ها نسبت داد. همانطور که می‌دانید برای ساخت هر ابزاری استاندارد‌هایی وجود دارد. استانداردهای ساخت پروفیل با استانداردهای ساخت قوطی از نظر نوع فلزات به کار رفته و ابعاد آنها کاملا متفاوت است.
یکی از تفاوت‌های دیگر؛ قیمت قوطی و قیمت پروفیل با یکدیگر است. هر چه ضخامت قوطی‌ها بیشتر باشد، قیمت آنها نیز بیشتر است.
ویژگی‌های پروفیل
همانطور که گفته شد، پروفیل‌ها به دو دسته‌ی سبک و سنگین دسته بندی می‌شوند. بر حسب ویژگی‌های خاص هر پروفیل از هر کدام از آنها در صنایع خاصی استفاده می‌شوند. به عنوان مثال پروفیلهای سنگین در ساخت و ساز، پروژه‌های عمرانی، پل سازی، سازه‌های مستحکم و … استفاده می‌شود در حالی که از پروفیلهای سبک مانند قوطی مبلی در صنعت مبلمان، تزئینات منزل، حصار و نرده، تابلو‌های تبلیغاتی و صنعت بالگرد و هواپیما سازی استفاده می‌شود. لازم است بدانید؛ پروفیلهای سبک از ورق‌های روغنی طی فرایند نورد سرد ساخته شده‌اند، در حالی که پروفیل سنگین از ورق‌های سیاه و طی فرایند نورد گرم ساخته می‌شوند. مقاومت فشاری قوطی در کنار ابعاد قوطی پروفیل، به عنوان یکی دیگر از مشخصات فنی این نوع مقاطع فولادی، در تعیین قیمت این مقاطع فولادی موثر است.
کاربرد پروفیل
همانطور که گفته شد پروفیل‌ها می‌توانند به عنوان ابزار هایی بسیار پرکاربرد مورد استفاده قرار گیرند. در ادامه به چند مورد از این کاربرد‌ها اشاره خواهیم کرد.
- ساخت درب و پنجره آهنی و آلومنیومی ساختمانها
- استفاده به عنوان نرده فلزی در راه پله، حصار باغ یا فضای سبز، پیاده رو خیابان‌ها، تراس و …
- استفاده به عنوان اسکلت بندی ساختمانها، شاسی تریلر‌ها و نفت کش‌ها
- صنعت خودرو سازی
- استفاده به عنوان پایه‌های میز و صندلی
- استفاده برای سقف سوله، ناودان‌ها و کرکره‌ی فروشگاه‌ها
با توجه به گستردگی کاربری انواع پروفیل، برای استفاده بهینه از این فراورده فولادی در تولیدات ساختمانی، بهتر است بدانیم ویژگی‌های پروفیل درب و پنجره چیست و چگونه می‌توان از آنها در بهره‌وری بیشتر و مدیریت هزینه‌های ساختمانی بهره برد.
انواع پروفیل
پروفیل‌ها به شیوه‌های گوناگون و برای اهداف متنوعی ساخته می‌شوند. هر کدام از آنها در مکان‌های مختلفی کاربرد دارند. اگر بخواهیم پروفیل‌ها را دسته بندی کنیم باید ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که تقسیم بندی ما از چه نظر است؟ برای تقسیم بندی انواع پروفیل معمولا آنها را از ۳ نظر کاربرد، جنس و شکل دسته بندی می‌شوند که در ادامه به توضیح هر یک می‌پردازیم.
تقسیم بندی پروفیل‌ها بر اساس نوع کاربرد
همانطور که گفته شد کاربرد پروفیل به حوزه‌ی خاصی محدود نمی‌شود و استفاده از آن بصورت گسترده است. پروفیل‌ها را به منظور کاربردشان در دو دسته ساختمانی و صنعتی دسته بندی می‌کنند. با توجه به ویژگی‌های ساختاری این دو نوع وزن قوطی پروفیل صنعتی و ساختمانی بسته به ضخامت این مقاطع از تنوع بالا برخوردار است و در تعیین قیمت آن تاثیرگذاری مستقیم دارد.
پروفیل ساختمانی
جالب است بدانید این پروفیل‌ها را می‌توان به عنوان یکی از متنوع‌ترین نوع پروفیل‌ها نام برد. ضخامت این پروفیل‌ها معمولا 2 تا 4 میلی‌متر است. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص اینکه پروفیل ساختمانی چیست، میتوانید به منابع اختصاصی در خصوص این مقطع فولادی مراجعه کنید. پروفیلهای ساختمانی بر اساس نحوه ساخت آنها را به سه دسته تقسیم بندی می کنند.
- پروفیل نورد سرد؛ بدون استفاده از مواد مذاب در فرآیند ساخت. مانند پروفیلهای درب و پنجره و HSS.
- پروفیل نورد گرم؛ با استفاده از مواد مذاب در فرآیند ساخت. مانند تیرآهن و میلگرد.
- پروفیل مرکب؛ اتصال چند پروفیل نورد گرم و سرد با یکدیگر. مانند پروفیل قوطی و زد.
پروفیل صنعتی
پروفیلهای صنعتی به دلیل اندازه و ابعاد بزرگترشان برای مصارف صنعتی مناسب هستند. این پروفیل‌ها ضخامت بالای 6 میلی‌متر دارند و استحکام آنها نیز نسبت به نمونه‌های ساختمانی بالاتر است. از این پروفیل‌ها برای باربری، پل سازی، برج‌های فلزی و تاسیسات کارخانه‌ای غول آسا استفاده می‌کنند. قیمت این نوع پروفیل‌ها بسته به نوع ورق و ضخامت آنها تعیین می‌شود؛ ولی به طور کلی از قیمت پروفیل ساختمانی بالاتر است. برای آشنایی بیشتر با اینکه پروفیل صنعتی چیست و چه ویژگی‌های ساختاری دارد، میتوانید مقالات مربوط به این مقطع فولادی را مطالعه کنید.
تقسیم بندی پروفیل‌ها بر اساس جنس متریال
بعد از تقسیم بندی بر اساس کاربرد؛ نوبت به جنس پروفیل‌ها می‌رسد. از روی جنس پروفیل می‌توانیم سنگین یا سبک بودن آن را نیز مشخص کرد.
پروفیل کامپوزیتی
این نوع پروفیل‌ها که به قوطی فایبرکلاس یا FRP نیز شناخته می‌شوند؛ از ترکیبی از مواد ساخته می‌شوند. سبک هستند و در مقابل حرارت و رطوبت مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند. این پروفیل‌ها به دلیل ایمنی بالایی که دارند در مناطق زلزله خیز برای ساختن در و پنجره مورد استفاده قرار می‌گیرند. کاربرد دیگر پروفیل کامپوزیتی در صنعت خودرو سازی است. یک نمونه شاخص پروفیل کامپوزیتی FRP است که از ترکیب رزین، الیاف کربن و آرامید ساخته می‌شود.
پروفیل گالوانیزه
به عنوان یکی از انواع پروفیل، آشنایی با اینکه پروفیل گالوانیزه چیست و چه تفاوتی با دیگر انواع این مقاطع فولادی دارد، میتواند به شما در انتخاب فراورده بهینه و مناسب با کاربری مورد نظر به شما کمک کند. کاربرد اصلی این پروفیل در ساختن پنجره‌های دوجداره UPVC است. این نوع پروفیل‌ها سبک هستند و به دلیل جنس متریال مورد استفاده در آنها در برابر پوسیدگی و زنگ زدن بسیار مقاوم هستند. این موضوع باعث افزایش عمر پیچ و مهره‌های به کار رفته در پنجره‌های دو جداره می‌شود. ضخامت این پروفیل‌ها کمتر از 1 میلی متر است و جز پروفیلهای سبک محسوب می‌شوند. استفاده از این پروفیل‌ها در آب و هوای مرطوب بسیار مناسب است؛ زیرا پروفیلهای گالوانیزه مقاومت بالایی در برابر رطوبت دارند.
پروفیل سبک
همانطور که گفته شد این نوع پروفیل دارای ضخامت کمتر از 1.5 میلی متر است. سطح مقطع این پروفیل‌ها میتواند سه گوش، حلقوی یا چهار گوش باشد. یکی از نمونه‌های پرکاربرد این نوع پروفیل؛ قوطی‌هایی هستند که سطح مقطع آنها به شکل مربع یا مستطیل است. برای آشنایی بیشتر با اینکه پروفیل سبک چیست، بهتر است به مقالات تخصصی این مقطع فولادی مراجعه کرده و اطلاعات تمکیلی بیشتری کسب کنید.
پروفیل استیل
به دلیل ظاهر زیبا و درخشنده این نوع پروفیل یکی از محبوب‌ترین پروفیلهای سبک محسوب می‌شود. مقاومت این پروفیل در برابر آب بی نظیر است و معمولا به صورت ورقه‌های بسته با ابعاد متنوع تولید می‌شود. این پروفیل برای اتصال قطعات درب و پنجره کاربرد فراوان دارد. آشنایی با اینکه مشخصات و ویژگی‌های پروفیل استیل چیست و چه کاربردی در صنایع مختلف دارد، میتواند دید بهتری در سفارش خرید این فراورده فولادی برای شما فراهم کند.
پروفیل آلومینیومی
مشخصه اصلی پروفیل آلومینیومی سبک بودن آن است. علی رغم سبکی فوق العاده این نوع پروفیل مقاومت بسیار زیادی در برابر خوردگی و رطوبت دارد. این پروفیل در ساخت در و پنجره‌ها کاربرد فراوان دارد. به دلیل رنگ روشن آن از جذب و انتقال گرما به محیط جلوگیری می‌کند.
تقسیم بندی پروفیل بر اساس اندازه و شکل
هر چند که اشکال بسیار متنوعی از پروفیل‌ها تولید می‌شود؛ اما برخی از آنها پر کاربرد‌تر هستند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
پروفیل Z
این نوع پروفیل جز پروفیلهای باز پرکاربرد محسوب می‌شود و به شکل حرف Z انگلیسی است که در کنار آن معمولا یک عدد نوشته می‌شود. این عدد نشان دهنده ارتفاع آن است. ضخامت این پروفیل حدود 2 تا 3 میلی‌متر است و برای سقف شیروانی، ناودان‌ها، سقف سوله و انبارها استفاده می‌شود. مقاومت این پروفیل بسیار زیاد است. با توجه به گستردگی کاربرد این نوع پروفیل، آشنایی با اینکه پروفیل زد چیست و چه ویژگی‌های ساختاری و فنی را شامل می‌شود، میتواند در استفاده بهینه از این فراورده به منظور کسب نتیجه و عملکرد بهینه موثر واقع شود.
پروفیل باز
همانطور که از نام این پروفیل‌ها مشخص است؛ دو انتهای آنها به یکدیگر جوش نخورده و باز است. این پروفیل‌ها در ابعاد و ضخامت متنوع تولید می‌شوند. پروفیل زد، تیر‌اهن، نبشی، میلگرد، ناودان و زد انواع پرکاربردی از پروفیل باز محسوب می‌شوند.
پروفیل بسته
پروفیلهای بسته دارای دو انتهای به هم جوش خورده هستند. سطح مقطع داخلی این پروفیل‌ها به اشکال متنوعی است. لوله‌های فولادی، قوطی و UPVC پرکاربردترین نمونه‌های پروفیل بسته هستند. ضخامت این پروفیل‌ها بین 2 تا 6 میلی‌متر است.
قیمت روز پروفیل ساختمانی چگونه تعیین می‌شود؟
یکی از مهمترین عوامل موثر در خرید؛ قیمت روز پروفیل ساختمانی است. برای رسیدن به آخرین قیمت پروفیل ساختمانی لازم است به نرخ دلار، فولاد، ارز و هزینه‌های حمل و نقل دقت کافی داشت. شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که قیمت پروفیل ساختمانی چگونه تعیین می‌شود؟ جالب است بدانید که نرخ روز پروفیل ساختمانی با توجه به موارد ذکر شده تعیین می‌شود. اگر اطلاع کافی از نرخ دلار یا ارز ندارید، میتوانید با مراجعه به سایت‌های معتبر از قیمت آنلاین پروفیل ساختمانی آگاه شوید.
روش های تولید پروفیل
تا به اینجا با انواع مختلف پروفیل آشنا شدیم. باید بدانید که انواع پروفیل به چهار روش متداول تولید می‌شوند. هر یک از این روش‌ها برای تولید برخی از انوعا پروفیل مناسب بوده و ویژگی‌های خاص ساختاری آنها را تضمین می‌کند. نورد سرد و گرم از مهمترین روش‌های تولید انواع پروفیل به شمار می‌آیند. نوع دیگر تولید انواع پروفیل ساخت مقاطع بدون درز جوش و با جوشکاری است.
پروفیل ساخته شده با نورد گرم
در فرایند نورد گرم به عنوان یکی از روش‌های تولید انواع پروفیل، از شمش فولادی به عنوان ماده اولیه استفاده می‌شود که با استفاده از آن انواع پروفیل لوله، قوطی، تسمه، سپری ناودانی و میلگرد تولید می‌شوند. در این فرایند از حرارت دهی و پرس مقاطع برای ایجاد فرم نهایی آنها استفاده می‌شود.
فرایند نورد سرد در تولید پروفیل
پروفیلهای تولید شده در فرایند نورد سرد تنها با شکلگیری ورق فولادی و با خمکاری یا پرس آماده می‌شوند. از انواع پروفیلهای تولید شده با روش نورد سرد می‌توان به انواع ناودانی و نبشی که معمولا برای تولید سازه‌های سبک مورد استفاده قرار می‌گیرند اشاره کرد.
ساخت مقاطع بدون درز جوشی
همانطور که اشاره کردیم، یکی از روش‌های تولید پروفیل، ساخت مقاطع بدون درز جوشی است. در ساخت این پروفیل‌ها دو مرحله صورت می‌گیرد. یکی مرحله برش و دیگری ضخامت دهی آنها است. این فرایند تولید اغلب برای تولید انواع پروفیل باز مورد استفاده قرار می‌گیرد و مراحل پرس و شکل دهی از اصلی‌ترین مراحل تولید آن به شمار می‌آید. در انتخاب نحوه برش قوطی پروفیل با توجه به نحوه به کار گیری نهایی، از روش‌های محتلفی استفاده می‌شود که میتواند، ویژگی‌های مقطع را تحت تاثیر قرار دهد.
ساخت مقاطع با جوش
از انواع دیگر پورفیل، پروفیلهای تولید شده با جوشکاری هستند که ابتدا توسط فرایندهای خمکاری، شکل گرفته و بعد با استفاده از حرارت تولید شده با جریان برق، بر یکدیگر پرس شده یا به اصطلاح جوش می‌خورند. این فرایند برای تولید بسیاری از انواع پروفیلهای بسته، قوطی و مقاطع فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مزایا و معایب پروفیل
به عنوان یکی از پرکاربردترین انواع فراورده‌های فولادی، پروفیل‌ها مزایای متنوعی در تولید سازه‌های مختلف دارند. امااین موضوع باعث نمی‌شود این فراورده فولادی معایب خاص خود را نداشته باشد. استفاده از پروفیل فولادی به دلیل تنوع ساختار و ویژگی‌های ساختاری و تولید، محدودیت‌هایی دارد که به عنوان معایب آن شناخته می‌شوند. از مهمترین معایب پروفیل، می‌توان به عدم توانایی تولید آن به صورت انبوه اشاره داشت. با توجه به اینکه تجهیزات و دستگاه‌های مورد نیاز برای تولید این فراورده فولادی متناسب با فناوری و تکنولوژی روز، از قیمت بالا برخوردار است، شرکت‌های کمی در کشور به تولید پروفیل پرداخته اند و همین امر، عرضه آن در بازار را با محدودیت‌هایی مواجه ساخته است.
از سوی دیگر، دشواری اتصالات پروفیل از معایب این مقاطع فولادی به شمار می‌آید. با درنظر گرفتن این امر و افزایش هزینه‌های نصب، آن را می‌توان از معایب استفاده از پروفیلهای فولادی دانست.
جایگزین های پروفیل
با توجه به تنوع ساختاری و ویژگی‌های فنی انواع پروفیل فولادی، پیدا کردن جایگزین مناسب برای به کارگیری از آن در سازه‌های صنعتی و ساختمانی امروزی، امری تقریبا غیر ممکن است. پیش از این فراورده‌های متنوعی با استفاده از مواد اولیه متنوع نظیر چوب و یا پلی استر در ساخت تولیدات مورد استفاده قرار می‌گرفت اما با رشد صنایع و تکنولوژی‌های به کار رفته در سازه‌های صنعتی و ساختمانی نوین، پیدا کردن جایگزین پروفیل فولادی تقریبا کاری نشدنی است. با اینکه این مقطع به عنوان یک فراورده فولادی از معایبی برخوردار است، تنوع ساختاری آن همچنان به شما امکان استفاده از انواع مختلف آن در موقعیت‌های مختلف را فراهم می‌آورد و کاربرد آن را به صرفه و با کیفیت می‌سازد.
در حال حاضر به دلیل برخورداری از ساختارها و ویژگی‌های منحصر به فرد پروفیلهای فولادی، نظیر مقاومت در برابر خوردگی، حرارت و یا صدا، این مقاطع خود جایگزین های دیگر مواردی (سنگ، چوب، و دیگر مصالح) هستند که تا پیش از این در صنایع مختلف ساختمانی و صنعتی مورد استفاده صنعتگران قرار می‌گرفته است.
سخن آخر
همانطور که در این مقاله ذکر شد پروفیل‌ها دارای کاربردهای بسیار متنوع ساختمانی و صنعتی هستند. بسته به نوع و شکل؛ قیمت پروفیل دستخوش تغییراتی می‌شود. هر چه ضخامت و ابعاد یک پروفیل بیشتر باشد به طبع قیمت آن نیز بیشتر می‌شود. در هنگام خرید پروفیل لازم است به نرخ ارز، فولاد و هزینه‌های حمل و نقل توجه ویژه داشته باشید. بهتر است برای اطلاع از قیمت پروفیل با مراجعه به سایت‌های معتبر آگاهی کافی پیدا کنید.