یکی از اقداماتی که خیلی به چشم نمی‌آید اما موجب استحکام و پایداری سازه‌ها می‌شود، نبشی کشی ساختمان است. در این فرآیند از مقاطع فلزی که شبیه به حرف L هستند برای تقویت گوشه‌های سازه و ایجاد ثبات در اسکلت ساختمان استفاده می‌کنند.
اهمیت نبشی کشی ساختمان زمانی مشخص می‌شود که بدانیم این مقاطع فولادی می‌توانند نیروهای وارده از جهات مختلف را تحمل کرده و به توزیع بهتر بار در ساختمان کمک کنند. از کارهای کوچک مثل ساخت یک نرده یا قاب پنجره گرفته تا ساخت سازه‌های بزرگ و پیچیده مثل برج‌ها و پل‌ها، نبشی‌ها نقش کلیدی در اطمینان از استحکام و دوام سازه ایفا می‌کنند. باتوجه به لزوم استفاده از این فرآیند در سازه‌ها، قیمت نبشی برای پیمانکاران از اهمیت بالایی برخوردار است.
ما امروز به بررسی انواع روش‌های نبشی کشی ساختمان و کاربرد آن در سازه‌ها می‌پردازیم. همچنین، نکات مهمی را که در زمان انتخاب و نصب نبشی باید مد نظر قرار داد، مورد بررسی قرار می‌دهیم تا درک بهتری از این عنصر ساختاری، و کاربرد آن داشته باشید.
نبشی کشی ساختمان چیست؟
در ساختمان‌سازی، اجزای غیر سازه‌ای مثل دیوارها باید طبق استانداردها به اسکلت اصلی متصل شوند. اگر که این اتصالات به درستی انجام نشود، امکان دارد در زمان زلزله و دیگر حوادث طبیعی، دیوارها بریزند و خسارات زیادی را به دنبال داشته باشد. برای مثال، زلزله کرمانشاه در آبان ۱۳۹۶ نمونه‌ای از این مشکلات بود که به دلیل عدم اتصال مناسب بین دیوار و اسکلت، خسارات زیادی به وجود آمد.
پیش‌تر گفتیم که نبشی کشی ساختمان یکی از روش‌های تقویت ساختمان است که در آن از پروفیل‌های L شکل استفاده می‌کنند. این پروفیل‌ها نبشی نام دارند که در شاخه‌های 6 و 12 متری تولید می‌شوند و قیمت آنها به سایز، برند و کیفیت آنها بستگی دارد.
نبشی‌کشی در مراحل ساخت ساختمان نقش مهمی ایفا می‌کند. امروزه اجرای این کار در ساختمان‌ها الزامی است و اگر مهندس ناظر آن را طبق نقشه‌ها انجام ندهد و بعداً دیوارها تخریب شوند یا آسیب ایجاد کنند، مقصر شناخته می‌شود. این الزام به خاطر آیین‌نامه 2800 است که می‌گوید لبه‌های دیوارها و بخش‌هایی که دیوار ادامه ندارد باید محکم شوند.
نبشی‌کشی به ویژه برای دیوارهای آجری و سفالی که احتمال ریزش دارند، حائز اهمیت است. همچنین اگر پلیت درون بعضی از ستون‌ها نباشد، نبشی کشی ساختمان برای اتصال به ستون‌ها به‌کار می‌رود. در ساختمان‌هایی که اسکلت آنها فلزی است هم می‌توان از نبشی‌کشی استفاده نمود. ولی اگر دیوارها از پنل ساخته شده باشند، نیازی به نبشی‌کشی نیست چون میلگردهای درون دیوار، ایمنی لازم را تأمین می‌کند.
همچنین نبشی کشی یکی از مراحل مهم در اجرای نما است. برای ساختمان‌هایی که نمای آنها دارای پستی و بلندی است، از شاسی‌کشی فولادی به عنوان زیرساز استفاده می‌شود. در این فرآیند از پروفیل آهنی، نبشی، پیچ و مهره استفاده شده و در نهایت به اسکلت اصلی ساختمان متصل می‌شود. این کار سطح زیرین را صاف کرده و سازه را برای مراحل نازک‌کاری آماده می‌کند.
انواع نبشی کشی ساختمان
فرآیند کلی نبشی‌کشی در سیستم‌های ساختمانی و عمرانی با توجه به کاربردهای متنوع آن، به دو دسته‌بندی اصلی تقسیم می‌شود. در اینجا باید به این نکته اشاره کنیم که نبشی‌کشی معمولاً یا پیش از بتن‌ریزی و یا پس از آن انجام می‌شود. در ادامه، به توضیح دو دسته‌بندی اصلی خواهیم پرداخت:
نبشی‌کشی از لحاظ چینش
انواع نبشی کشی ساختمان از لحاظ چینش نبشی‌ها می‌توانند به شکل عمودی، افقی و یا حتی مورب باشد. نبشی‌های عمودی اغلب در بخش‌هایی استفاده می‌شوند که فاصله دهانه‌ها زیاد است و نیاز به پر کردن این فضاها وجود دارد. این نوع نبشی‌کشی به دلیل نیاز به استحکام بالا انجام می‌شود تا ساختمان بتواند مقاومت خود را در برابر ارتعاشات حفظ کند. در این روش، نبشی‌ها به پایین ستون‌ها یا تیرآهن‌های کف ساختمان و به بالا تیرها و ستون‌های سقف جوش داده می‌شوند. از سمتی دیگر، نبشی‌کشی افقی اغلب در مکان‌هایی کاربرد دارد که فاصله دهانه‌ها کمتر است.
این نوع نبشی‌کشی پیوندی بین دیوارها، ستون‌ها و بدنه ساختمان به‌وجود می‌آورد و در نهایت باعث افزایش مقاومت سازه می‌شود. در خیلی از موارد، این روش برای بهبود استحکام و مقاومت ساختمان‌ها استفاده می‌شود. اگرچه هر دو نوع نبشی‌کشی‌های افقی و عمودی هدف مشابهی دارند، ولی تفاوت‌هایی در ساختار و محل اجرای آنها وجود.
نبشی‌کشی از لحاظ متریال
انواع نبشی‌کشی از نظر نوع متریال مقطع، دسته‌بندی دوم است که می‌خواهیم به آن بپردازیم. نبشی‌ها می‌توانند از جنس بتن‌آرمه یا فلزی باشند. نبشی‌های فلزی بیشتر در ساختمان‌هایی که اسکلت فلزی دارند، استفاده می‌شود، در حالی که نبشی‌های بتن‌آرمه برای ساختمان‌های اسکلت بتنی، مناسب هستند. انتخاب نوع متریال نبشی طبق نوع اسکلت ساختمان و کاربرد آنها انجام می‌شود و در نهایت بهبود و تقویت مقاومت ساختمان را به‌دنبال دارد. برای نبشی‌کشی ساختمان‌ها، انواع مختلفی از نبشی‌های فولادی به‌کار می‌روند.
هزینه نبشی کشی ساختمان چقدر است؟
هزینه نبشی کشی ساختمان به عوامل مختلفی مثل قیمت نبشی وابسته است و بسته به شرایط پروژه می‌تواند متغیر باشد. هزینه نبشی‌کشی ساختمان به دو صورت محاسبه می‌شود: اگر به شکل شاخه‌ای باشد، قیمت هر شاخه بین ۱۷۰ تا ۲۵۰ هزار تومان است. اما در صورت محاسبه به صورت کیلویی، هزینه هر کیلوگرم بین ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان خواهد بود. نبشی‌کشی یکی از مراحل مهم در تقویت سازه‌ها است که در آن از نبشی‌ها برای افزایش استحکام و جلوگیری از آسیب‌های سازه‌ای استفاده می‌شود. این عملیات به خصوص در پروژه‌های بازسازی و تقویت ساختمان‌های قدیمی یا برای جلوگیری از نشست و تخریب ساختمان‌های جدید اهمیت دارد.
عوامل مؤثر بر هزینه نبشی کشی ساختمان
در این میان که هزینه نبشی کشی را مورد بررسی قرار دادیم، باید بگوییم که این قیمت‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه برایتان شرح می‌دهیم.
- متراژ و اندازه ساختمان
هرچه سازه بزرگ‌تر باشد یا تعداد طبقات بیشتری داشته باشد، نیاز به نبشی کشی ساختمان بیشتر است که هزینه را افزایش می‌دهد. - نوع و کیفیت نبشی
نوع نبشی که انتخاب می‌کنید (فولادی، گالوانیزه یا آلومینیومی) و ضخامت آن، نقش مهمی در تعیین هزینه دارد. نبشی‌های ضخیم‌تر و باکیفیت‌تر، گران‌تر هستند اما استحکام بیشتری به سازه می‌دهند. - دستمزد نیروی کار
میزان دستمزد کارگران به منطقه جغرافیایی و تجربه آنها بستگی دارد. مناطق شهری معمولاً هزینه‌های نیروی کار بالاتری دارند. - پیچیدگی پروژه
اگر نبشی‌کشی ساختمان شامل دسترسی دشوار به نقاط مختلف سازه یا نیاز به تجهیزات خاص باشد، هزینه بیشتری نیاز خواهد بود. همچنین، اگر ساختمان دچار آسیب‌های ساختاری شده باشد، ممکن است نیاز به نبشی‌کشی بیشتری باشد. - موقعیت جغرافیایی
مکان پروژه نیز بر قیمت تأثیر دارد. هزینه‌ها در شهرهای بزرگ معمولاً بالاتر است، در حالی که در مناطق کوچکتر یا روستایی این هزینه‌ها کمتر هستند.
چگونه هزینه نبشی کشی ساختمان را کاهش دهیم؟
طبیعی است که هر سرمایه‌گذاری دوست داشته باشد که در عین کیفیت و استحکام، پروژه‌ای مقرون به‌صرفه را به سرانجام برساند. با انجام برخی کارها مثل خواندن راهنمای خرید نبشی می‌توان هزینه نبشی کشی ساختمان را تا حد زیادی کاهش داد.
- بررسی و انتخاب نبشی مناسب
می‌توانید با انتخاب نبشی‌هایی که از لحاظ کیفیت مناسب هستند اما قیمت مقرون به صرفه‌تری دارند، هزینه را کاهش دهید. مقایسه قیمت‌ها و مشورت با متخصصین می‌تواند به انتخاب هوشمندانه کمک کند. - برنامه‌ریزی دقیق و کاهش اتلاف منابع
برنامه‌ریزی دقیق برای جلوگیری از هدررفت مصالح یا زمان اضافه می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد. استفاده بهینه از مواد و زمان، باعث کاهش هزینه نهایی پروژه می‌شود. - مقایسه قیمت‌های پیمانکاران
قبل از انتخاب پیمانکار، می‌توانید از چندین پیمانکار مختلف استعلام قیمت بگیرید و با توجه به کیفیت خدمات و هزینه‌های پیشنهادی، گزینه‌ای را انتخاب کنید که بهترین تعادل را بین قیمت و کیفیت ارائه می‌دهد. - نگهداری و تعمیرات به موقع
اگر در مراحل اولیه متوجه مشکلات سازه شوید و به موقع آنها را برطرف کنید، می‌توانید از نیاز به نبشی‌کشی گسترده جلوگیری کنید. این کار باعث می‌شود هزینه‌های ناشی از آسیب‌های بیشتر کاهش یابد.
با رعایت این نکات، می‌توانید هم از کیفیت سازه خود اطمینان حاصل کنید و هم هزینه‌های نبشی‌کشی را در حد مطلوب نگه دارید.
نحوه اجرای نبشی کشی ساختمان
اگر دیوارهای اطراف شما به‌صورت 3D panel باشند، باتوجه به میلگردهایی که اطراف دیوار وجود دارند، نیازی به مهارت خاصی نیست. اما اگر که دیوار آجری باشد، نبشی کشی ساختمان ضروری است. پس تا به اینجا کار دریافتیم علاوه بر قیمت نبشی، قیمت میلگرد در هزینه ها نیز موثر است.
طبق آیین‌نامه‌ها، برای دیوارهای بیرونی، انجام فرآیند نبشی کشی امری واجب است و اجرای این کار به طول و ارتفاع تیغه‌ها نیز بستگی دارد. برای نبشی کشی ساختمان نیاز است که دو شاخه نبشی را با کمک میلگرد به ضخامت دیوار متصل کنید و پس از آن، اجزا را رنگ می‌کنند و در نهایت توری مرغی می‌کشند تا در درون آن دیوارهای غیرسازه‌ای و تیغه‌ها را مهار کنند.
اجرای نبشی کشی ساختمان به دو روش انجام می‌شود که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم:
- در روش اول، قبل از انجام بتن‌ریزی درون ستون‌ها، پلیت‌هایی قرار داده می‌شود تا برای جوش دادن نبشی از آنها کمک بگیرند.
- در روش دوم، نبشی ها را به ستون‌ها وصل می‌کنند و این کار به‌وسیله تفنگ‌های میخ‌کوب و یا تسمه نبشی‌ها صورت می‌گیرد. بعد از آن، میلگردهای عرضی به میلگردهای طولی جوش خورده و میلگردهای طولی را به نبشی‌ها جوش می‌دهند.
اصول نبشی کشی ساختمان در بخش‌های مختلف سازه
اجرای نبشی کشی در هر بخش از سازه با هدف افزایش استحکام و مقاومت صورت می‌گیرد که هر قسمت ساختمان برای نبشی کشی معیارها و روش‌های خاص خود را دارد که در ادامه برایتان شرح خواهیم داد:
نبشی کشی نما
اجرای نبشی کشی ساختمان برای نما، به نوع متریال مورد نیاز در نازک کاری و اجرای نما بستگی دارد، ولی در کل نبشی کشی این بخش از سازه، بنیان طراحی نما است که فرورفتگی و برجستگی‌های لازم را ایجاد می‌کند. در زمان ساخت نماهای سنگی و سیمانی، لازم است که پیش از هرچیزی نبشی‌های عمودی و افقی را به تیر و ستون‌ها جوش داده و بعد از اتمام زیرسازی با میلگرد، اطراف کلاف نبشی را به کمک رابیتس و سیم گالوانیزه، ببندید.
نبشی کشی پنجره
به پروسه نصب و ایجاد قاب‌های فلزی برای تقویت و مستحکم‌سازی پنجره‌ها در ساختمان، نبشی کشی پنجره می‌گویند. با انجام این کار، پنجره‌ها در برابر نیروهای مختلفی مثل باد، زلزله و… از خود مقاومت نشان می‌دهند و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌کند.
نبشی کشی دیوار
اگر که نیاز به نبشی کشی ساختمان؛ در دیوارهای خارجی باشد، دو روش کلی برای انجام این فرآیند وجود دارد. روش اول به این شکل است که پیش از بتن‌ریزی ستون‌ها، موقعیت پلیت‌ها تعیین می‌شود و در ادامه نبشی‌ها به آنها جوش داده می‌شوند. در روش دوم، از میخ‌کوبی برای اتصال نبشی به ستون‌ها استفاده می‌شود. اگر شرایط استفاده از میخ‌کوبی نباشد، می‌توان از تسمه برای اتصال نبشی‌ها به ستون‌ها استفاده کرد.
نبشی کشی سقف
برای انجام نبشی کشی سقف ساختمان نیاز است که بخش‌های دقیق اتصالات نبشی‌ها به‌طور کامل مشخص شود. در قسمت‌های تقاطع دیوارها با سقف، اغلب از نبشی‌های عمودی استفاده می‌شود که از یک سمت به ستون یا کف سازه و از سمتی دیگر به میلگردها یا تیرآهن‌های به‌کار رفته در سقف متصل می‌شوند.
جمع‌بندی نبشی کشی ساختمان
امروز در فولادسل به‌طور کامل گفتیم که نبشی کشی ساختمان چیست و چه کاربردی دارد. نبشی‌کشی با هدف توزیع مناسب بارها، کاهش تنش‌های موضعی و جلوگیری از فروریزی یا جابجایی غیرمجاز اجزای ساختمان انجام می‌شود. این عملیات معمولاً شامل انتخاب نوع و اندازه مناسب نبشی، آماده‌سازی محل نصب، نصب و اتصال نبشی‌ها با استفاده از جوشکاری یا پیچ و مهره، و نهایتاً بازرسی و کنترل کیفیت اجرای اتصالات است.