زمانی که دو سطح به یکدیگر چسبیده می‌شوند و به دو جهت مخالف حرکت می‌کنند، یک فرایند مکانیکی اتفاق می‌افتد که در میان عموم مردم با عنوان “سایش” شناخته می‌شود؛ این فرایند به‌مرور موجب آسیب‌های جدی و بروز فرسودگی در هر دو سطح می‌شود. جالب است بدانید که انواع فولاد و آهن‌آلات نیز از این قاعده مستثنا نیستند و اگر در چنین شرایطی قرار بگیرند، به‌مرورزمان ساییده می‌شوند؛ همین مسئله موجب می‌شود که متخصصان به فکر استفاده از ورق ضد سایش ST52 یا گریدهای دیگر بیفتند که در برابر چنین فرایندی مقاوم هستند.
شما می‌توانید از طریق صفحه‌ای که در پیش روی‌تان قرار دارد، نرخ انواع این محصول مانند قیمت ورق هاردوکس 450 را بررسی کنید و پس از آن، با اسکرول کردن صفحه، به مقاله‌ای برسید که به شکل کلی، انواع ورق ضد سایش و کاربرد دقیق هر مورد را بررسی کرده است؛ مطالعهٔ این جستار، اطلاعاتی مختصر اما کاربردی برای آشنایی بیشتر با این محصول در اختیارتان قرار می‌دهد و شما را در خرید ورق ضدسایش یاری می‌کند.
تعریف ورق ضد سایش
در مقدمهٔ این صفحه بیان کردیم که فرایند مکانیکی سایش موجب آسیب‌هایی جدی در ورق آهن و سایر قطعات فلزی می‌شود. در این قسمت باید این نکته را اضافه کنیم که بیشتر محصولات فولادی مقاومتی مطلوب در برابر ساییدگی و فرسودگی حاصل از آن دارند اما نکته اینجاست که در برخی از موارد، سایش آن‌قدر زیاد است که این قطعات را دچار آسیب‌هایی جدی می‌کند.
متخصصان برای برطرف‌کردن چنین مشکلی دست به ساخت محصولاتی زده‌اند که با نام ورق‌های ضد سایش (Abrasion Resistant Steel Plate) یا ورق های هاردوکس شناخته می‌شوند؛ این محصولات دارای سختی سطحی (Hardness) زیادی هستند، چراکه آلیاژ آن‌ها با ترکیب مقدار زیادی کربن ساخته شده است. همین مسئله نیز باعث می‌شود که این ورق‌ها مقاومت بالایی در برابر انواع آسیب‌های فیزیکی نظیر ساییدگی داشته باشند. گفتنی است که وجود مقادیر زیادی کربن در آلیاژ این محصولات، یکی از اصلی‌ترین مشخصات فنی ورق هاردوکس و سایر نمونه‌های ورق‌های ضد سایش به‌حساب می‌آید.
ناگفته نماند علاوه بر این مورد، متخصصان از روش‌های دیگری هم در افزایش مقاومت ورق‌ها به سایش استفاده می‌کنند؛ در بخش بعدی این روش‌ها را بررسی خواهیم کرد.
چگونگی افزایش سختی ورق‌های فولادی
علاوه بر به‌کارگیری درصد زیادی کربن در آلیاژ ورق‌های فولادی، دو روش دیگر هم برای تولید انواع ورق ضد سایش ST52 یا سایر گریدها وجود دارد که در این بخش بررسی خواهیم کرد.
کوئنچ تمپر
برای آنکه یک ورق فلزی تولید کنیم که چقرمگی بالایی داشته باشد و از طرف دیگر، شکنندگی آن کم باشد، می‌توانیم از عملیات کوئنچ بهره ببریم. قضیه ازاین‌قرار است که متخصصان پس از انجام فرایند نورد، ورق را به‌سرعت خنک می‌کنند و این مسئله باعث می‌شود که دانه‌های فولاد موجود بر روی این محصول در ریزترین شکل خود ایجاد شوند؛ این فرایند موجب افزایش مقاومت ورق‌ها به ساییدگی می‌شود و اصطلاحاً کوئنچ تمپر نام دارد.
سخت‌کاری فولاد
این فرایند تا حدودی تخصصی است و نیاز به توضیح مفصلی دارد اما ما به شکل مختصر و کلی آن را بررسی می‌کنیم. زمانی که فرایند فرم‌دهی به ورق‌های فولادی با استفاده از سیکل‌ها و بخش‌های متعددی انجام شود، شبکهٔ کریستالی این محصولات دچار تغییراتی می‌شود که در نهایت، سختی آن محصول را افزایش می‌دهد.
4 مدل از پرکاربردترین ورق‌های ضد سایش
زمانی که به سراغ بررسی ورق ضد سایش می‌رویم، باید به این مسئله توجه داشته باشیم که این محصول به انواع گوناگونی تقسیم می‌شود و هرکدام از این مدل‌ها دارای روش تولید خاص و ویژگی‌های فنی و مکانیکی منحصربه‌فرد خود هستند. در ادامهٔ این بخش تلاش می‌کنیم تا مشهورترین مدل‌های ورق ضد سایش مانند ورق های هاردوکس را معرفی کنیم و پس از آن، به ویژگی‌های گوناگون این محصولات مانند جوشکاری ورق هاردوکس و سایر مشخصات آن‌ها بپردازیم.
ورق هاردوکس (Hardox)
این محصول یکی از پرکاربردترین انواع ورق‌های ضد سایش است و در بسیاری از پروژه‌های صنعتی به کار گرفته می‌شود. این ورق بر اساس میزان سختی در نمونه‌های گوناگونی مانند 400، 450، 500، 550 و 600 عرضه می‌شود. درباره مشخصات فنی ورق هاردوکس نیز باید بگوییم که این محصول از درصد کربن بالایی تشکیل شده است و همین مسئله سختی آن را افزایش می‌دهد؛ همین مؤلفه نیز باعث می‌شود که قیمت ورق هاردوکس 450 و سایر مدل‌های آن تا حدودی افزایش پیدا کند، چراکه کربن عنصری گران‌قیمت است.
گفتنی است که جوشکاری ورق هاردوکس باتوجه‌به اینکه از درصد زیادی کربن ایجاد شده است، مقداری دشوار است و این نکته نیز عاملی تعیین‌کننده برای استفاده از این محصول است؛ چراکه در پروژه‌هایی که جوشکاری زیادی دارند، استفاده از این محصول مشکل‌ساز می‌شود.
ورق ولدوکس (Weldox)
ورق ولدوکس بر خلاف نمونهٔ قبلی، درصد کربن کمتری دارد ولی همچنان در مقایسه با سایر ورق‌های فولادی، از یک آلیاژ پرکربن برخوردار است. گفتنی است که درصد پایین کربن در این محصول موجب جلوگیری از تردی و شکنندگی ورق و افزایش استحکام آن می‌شود. ورق ولدوکس در گریدهایی بین 700 تا 1300 عرضه می‌شود، از 4 تا 1400 میلی‌متر متغیر است. همچنین بر خلاف ویژگی جوشکاری ورق هاردوکس، این محصول جوش‌پذیری مناسبی دارد.
ورق دورستات (Durostat)
این دسته از ورق‌های ضد سایش با تکنیک خاصی به نام سخت‌شوندگی مستقیم تولید می‌شوند و همین مسئله منجر به استقبال عموم صنعتگران از آن‌ها می‌شود. به سبب اینکه ترکیبات شیمیایی این محصول مانند سایر ورق‌های ضد سایش نیست، چگالی آن نیز در مقایسه با چگالی ورق هاردوکس به‌مراتب متفاوت است و در مجموع، مقاوم‌تر از گزینه‌های دیگر است.
گفتنی است که این محصول قابلیت جوش‌پذیری مناسبی دارد، در حدی که نیاز به پیش‌گرمایش مخصوص جوشکاری ندارد، وزن آن به نسبت ابعادش مطلوب است و سختی و مقاومت فیزیکی آن نیز بسیار بالاست؛ همهٔ این عوامل باعث می‌شود که متخصصان از این محصول در پروژه‌های ساخت‌وساز بسیار بهره ببرند.
ورق کرسابرو(Creusabro)
این ورق جزو آن دسته از ورق‌های ضدسایش قرار می‌گیرد که به‌وسیلهٔ عملیات کوئنچ و به کمک روغن سخت شده‌اند. گفتنی است که حضور سه عنصر شیمیایی کروم، مولیبدن و تیتانیوم نیز موجب افزایش مقاومت آلیاژ این ورق به هرگونه آسیب فیزیکی و شیمیایی می‌شود. در پایان معرفی این محصول بد نیست به این مسئله نیز اشاره کنیم که این محصول قیمتی کمتر از ورق های هاردوکس دارد و میزان شکنندگی آن نیز کمتر از این محصولات است.
جمع‌بندی
در این مقاله تلاش کردیم تا ابتدا ورق ضد سایش و ویژگی‌های کلی آن را بیان کنیم و پس از آن، به سراغ بررسی انواع این محصول مانند ورق های هاردوکس برویم و نکات تکمیلی هر مورد را به‌دقت بررسی کنیم. در حاشیهٔ هر بحث، کوشیدیم تا به پرسش‌های رایج مانند “هاردوکس 450 چیست” پاسخ بدهیم و هرگونه ابهام را از بین ببریم. گفتنی است که مطالعهٔ این مقاله به شما کمک می‌کند تا درکی کلی از مفهوم این محصول به دست آورید و در زمان دریافت قیمت ورق ضدسایش و خرید آن، به مشکلی برنخورید.