ورق سیاه چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

یکی از فراورده‌های پرکاربرد فولادی، ورق سیاه است، که با تنوع کاربرد خیلی کمتر از سایر انواع ورق فولادی مورد توجه قرار می‌گیرد. شما برای خرید ورق سیاه، به اطلاعاتی در مورد ویژگی‌ها، نحوه ساخت و نوع توزیع آن در بازار نیاز دارید.

در این مقاله قصد داریم به بررسی ورق آهن سیاه بپردازیم تا علاوه بر ایجاد آشنایی با انواع ورق سیاه، شما را با کاربرد و تولید کنندگان آن آشنا کنیم.

ورق سیاه چیست؟

ورق سیاه صفحه‌ای فولادی (به انگلیسی: Black Iron Sheet) است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. این محصول با نام‌های ورق کربن استیل یا پلیت سیاه نیز شناخته می‌شود. ورق‌های فلزی از جمله ورق سیاه به‌دلیل انعطاف پذیری بالا از استحکام مناسبی برخوردار هستند.

این محصول به شکل رول و یا برش خورده در ابعاد مختلف به فروش می‌رسد که در صنایعی مثل ساختمان‌سازی، خودروسازی، پتروشیمی، کشاورزی و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این محصول در طی فرآیند نورد گرم تولید می‌شود که در طی آن حالت مات،  تیره و کدری پیدا می‌کند. به همین علت در صنعت فولاد به عنوان ورق نورد گرم یا ورق گرم نیز شناخته می‌شود.

پادکست مطلب

به آن دسته از همراهان که زمان کافی برای مطالعه مقاله ندارند، پیشنهاد می‌دهیم پادکست صوتی و اختصاصی مقاله ورق سیاه چیست را گوش دهند تا از محتوای کامل مقاله‌ و استفاده بهینه از اطلاعات آن در پروژه‌های خود بهره‌مند شوند.

انواع ورق سیاه

همانطور که پیش‌تر گفتیم، ورق سیاه یکی پرکاربردترین محصولات فولادی است که در انواع مختلفی تولید می‌شود. این دسته‌بندی باعث شده تا مشتریان با توجه به نیازشان محصول مورد نظر را انتخاب و سپس خریداری کنند و به‌گونه‌ای راهنمای خرید ورق سیاه محسوب می‌شوند.

ورق سیاه از نظر حالت عرضه و گرید ساخت به دسته‌بندی‌های مختلف تقسیم می‌شوند که در ادامه به شرح آن‌ها می‌پردازیم.

همچنین شما می‌توانید ویدئو زیر را در این باره مشاهده نمایید:

دسته بندی ورق سیاه بر اساس حالت

در ادامه به انواع مختلف ورق آهن سیاه می‌پردازیم:

•  کلاف ورق سیاه (رول شده)

نوعی ورق سیاه وجود دارد که در عرض یک تا دو متر و با ضخامت 2 تا 15 میلی‌متر تولید می‌شود. این محصول به خاطر ضخامت کم قابلیت رول شدن دارد و به شکل کلاف به فروش می‌رسد. کلاف ورق سیاه در عرض‌های 1.25، 1.5 و 2 متر و با طول دلخواه قابل ارائه می‌باشد.

• ورق فابریک یا شیت

ورق فابریک یک نوع دیگر از ورق گرم است که با توجه به سفارش مشتری در کارخانه با ابعاد مشخص برش خورده و لبه‌های آن پرداخت می‌شود. ضخامت این محصول بالای 15 میلی‌متر است و به دلیل دقت در ابعاد برش و عدم شکستگی و کج شدگی، جزو ورق‌های باکیفیت محسوب می‌شود. ورق فابریک در انواع ورق گالوانیزه، ورق استیل و روغنی در بازار موجود است. ورق فابریک در انواع ورق گالوانیزه، ورق استیل و ورق روغنی در بازار موجود می‌باشد.

طبقه بندی ورق بر اساس کاربرد و گرید

ورق سیاه با توجه به کاربرد گسترده در صنایع مختلف، به دو نوع صنعتی و معمولی طبقه‌بندی می‌شود. نوع کلی‌تر دسته بندی این فراورده بر اساس گرید ساخت آن صورت می‌گیرد. در این رده‌بندی، هرچقدر عدد کنار نماد ST کمتر باشد، ورق نرم‌تر و انعطاف پذیرتر است و هر چقدر بالاتر باشد، درجه سختی و عدم فرم پذیری ورق افزایش می‌یابد. رایج‌ترین گریدهای تولید شده این محصول بر اساس کاربرد، در زیر بررسی شده‌اند.

• ورق سیاه معمولی ST37:

ورق آلیاژ ST37 به عنوان یک نوع ورق سیاه با نام فولاد نرمه یا فولاد معمولی نیز شناخته می‌شود که در دسته محصولات فولادی کم کربن قرار دارد. ورق سیاه ST37 به دلیل خاصیت جوش پذیری و استحکام بالا در ساخت پروفیل‌های سبک و صنعت ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• ورق سیاه صنعتی ST52:

حروف ST در کنار آلیاژهای ورق گرم گویای میزان تنش نهایی و سختی ورق بر حسب کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است. با توجه به همین موضوع متوجه می‌شویم که ورق سیاه ST52، دارای کربن و درجه سختی بالاتری نسبت به نوع ST37 است که در صنایعی مثل پتروشیمی، خودروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• ورق سیاه A516

ورق سیاه A516‌‌ قابلیت تحمل دما زیادی دارد که به همین خاطر در فرآیند ساخت مخازن جوشی و صنایع پتروشیمی به‌کار برده می‌شود. ورق آلیاژی A516‌‌ در چهار گرید 55، 60، 65 و 70 تولید می‌شود که گرید 70 به‌دلیل انعطاف پذیری و کیفیت بالای خود، دارای خواص جوشکاری و برشکاری است.

• ورق سیاه A283‌

A283‌ یک ورق فولاد کربنی است که به‌دلیل مقاومت بالا در برابر فشار و خوردگی، برای تولید لوله‌ها، مخازن و دیگ‌های تحت فشار مورد استفاده قرار می‌گیرد. ورق سیاه A283‌ در چهار گرید A، B، C و D‌ تولید و به بازار عرضه می‌شود. تمامی این گریدهای خواص ماشین کاری و شکل پذیری بالایی دارند.

ویژگی‌های ورق سیاه

ورق سیاه اصولا یک روکش فلس‌دار دارد که با اسیدشویی، پولیش کردن و یا سند بلاست کردن از بین می‌رود. این ورق اصولا نرماله شده، یعنی از تنش‌های داخلی ناشی از مراحل خنک کردن، مستثنی است. چرا که در دمای اتاق خنک می‌شود.

از دیگر ویژگی‌های ورق آهن سیاه می‌توان به لبه‌ها و گوشه‌های گرد آن اشاره کرد که به دلیل جمع شدن و پرداخت دقیق‌تر است.

ابعاد ورق سیاه

با توجه به توضیحاتی که در مورد نوع عرضه ورق آهن سیاه در بازار ارائه دادیم، دریافتیم که ضخامت و ابعاد آن در حالت‌های مختلف متغیر است. ضخامت مورد نیاز شما به نوع کار بستگی دارد. برای مثال در تولید پروفیل‌های ساختمانی، گارد ریل در جاده‌ها، ورق پانچ، لوله و…از ورق گرم استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که ضخامت و ابعاد این محصول تاثیر مستقیمی بر روی قیمت آن دارد. در جدول زیر ابعاد و وزن استاندارد ورق سیاه را مشاهده می‌کنید. پرکاربرد ترین این اندازه‌ها، ورق سیاه 2 میل است. اگر می‌خواهید بدانید که ورق سیاه 2 میل چیست، مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.

جدول استاندارد وزنی برخی از ضخامت‌های ورق سیاه
ردیف	طول (mm)	عرض (mm)	ضخامت (mm)	وزن (kg)
1	2000	1000	2	32
2	2000	1000	3	48
3	2000	1000	4	64
4	2000	1000	5	80
5	2000	1000	6	96
6	6000	1500	8	576
7	6000	1500	10	720
8	6000	1500	12	864
9	6000	1500	15	1080
10	6000	1500	20	1440

محاسبه وزن ورق سیاه به شما به عنوان خریدار ورق سیاه، کمک می‌کند تا با توجه به فاکتورهای ظاهری و مشخصات فنی ورق سیاه، ورق با وزن مناسب را برای کاربری مورد نظر خود انتخاب کنید تا از بهترین قیمت ورق سیاه در هنگام ثبت سفارش خرید بهره‌مند شوید. برای محاسبه وزن ورق آهن سیاه، ابتدا باید ابعاد مشخصات ورق را بدانیم. فرمول محاسبه وزن ورق به صورت زیر است:

وزن (کیلوگرم) = طول (متر) × عرض (متر) × ضخامت (میلی‌متر) × چگالی آهن

ورق‌های سیاه چگونه تولید می‌شوند؟

تولید ورق گرم یک فرآیند پیچیده و مراحل بسیار مهم در صنعت فولادسازی است. این فرآیند با استفاده از تختال به عنوان ماده اولیه آغاز می‌شود. تختال به دمای حدود ۱۲۸۰ درجه سانتی‌گراد در کوره، پیش گرم می‌شود. حرارت وارده به تختال باعث حل شدن عناصر آلیاژی و حذف عیوب ساختاری شده. در مرحله بعدی تختال از دستگاه نورد گرم عبور می‌کند که با کاهش ضخامت و افزایش طول آن، ورق‌های سیاه تولید می‌شوند.

در مراحل نورد، تختال به دمای بسیار بالایی می‌رسد و ضخامت آن از طریق غلتک‌های نورد کم‌ می‌شود، که این امر باعث افزایش طول نیز می‌شود. در نهایت، ورق‌ها از مرحله نهایی خارج شده و تحت عملیات خنک کاری قرار می‌گیرند تا به شکل کلاف پیچ آماده شوند. این کلاف‌ها به عنوان محصولات نهایی خط تولید ورق سیاه، برای استفاده‌های مختلف ارسال می‌شوند.

کاربردهای ورق سیاه

در بخش‌های قبلی به انواع ورق سیاه، مشخصات فنی و مراحل تولید انواع ورق گرم را شرح دادیم. از آنجایی که ورق سیاه به عنوان یکی از عمده‌ترین تولیدات مقاطع فولادی، کاربرد بسیاری در صنایع مختلف دارد. اما سوال اینجاست که کاربرد ورق گرم یا ورق آهن سیاه در چه صنایع و کسب و کارهایی بیشتر است؟ ورق گرم را میتوان زیربنای ساخت و تولید خیلی از فراورده‌های موجود در بازار از جمله پروفیل‌های ساختمانی، قطعات خودرو و دیگر محصولات فولادی دانست.

از جمله کاربردهای ورق سیاه به شرح زیر است:

• ساخت انواع مقاطع فولادی
• ساخت مخازن نگهداری مایعات
• ساخت اسکلت فلزی ساختمان
• ساخت ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی
• صنایع کشتی‌سازی و تجهیزات دریایی
• صنعت اتومبیل‌سازی و ساخت شاسی و بدنه خودرو

تفاوت ورق سیاه با ورق روغنی، رنگی و گالوانیزه

قطعا هیچ دو محصولی با یکدیگر یکسان نیستند و بین ورق سیاه و ورق روغنی، رنگی و گالوانیزه تفاوت‌هایی وجود دارد که منشا همه‌ی آن‌ها، فرآیند تولید است.

• ورق سیاه پس از فرآیند نورد گرم بدون هیچ عملیات دیگری خنک می‌شود و سطح آن کمی زبر است ولی ورق‌های روغنی که حاصل نورد سرد هستند از کیفیت سطحی بیشتری برخوردارند.
• پیش‌تر گفتیم که ورق آهن سیاه در فرآیند نورد گرم تولید می‌شود ولی در پروسه ساخت ورق رنگی، پیش از هر چیزی ورق سیاه گالوانیزه می‌شود و پس از آن ورق گالوانیزه تحت کروماته کردن و رنگی دهی قرار می‌گیرد. با توجه به فرآیند تولید ورق سیاه و ظاهر آن، اغلب در کاربردهای استحکام بخشی مورد استفاده قرار می‌گیرند ولی ورق‌های رنگی بیشتر جنبه تزیینی دارند و در سقف‌های شیروانی و نماکاری به‌کار می‌روند.
• به‌طور کلی ورق گالوانیزه از ورق سیاه تولید می‌شود. یکی از تفاوت‌های اصلی ورق گرم و گالوانیزه ظاهر آن‌ها است. ورق‌های سیاه با ظاهری زبر و مات و گالوانیزه با ظاهری صیقلی و شفاف عرضه می‌شوند. در ضمن ورق سیاه ابعاد متنوعی دارد ولی ورق‌های گالوانیزه در سایز و ابعاد محدودی به فروش می‌رسند.

تولیدکنندگان برتر ورق سیاه

در ایران کارخانجات زیادی، ورق سیاه را در ضخامت و ابعاد مختلف تولید می‌کنند. اگر بخواهیم معروف‌ترین و معتبرترین کارخانجاتی که در این حوزه فعالیت دارند، را معرفی کنیم، باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• کارخانه فولاد مبارکه
• کارخانه فولاد کاویان
• کارخانه فولاد اکسین خوزستان
• کارخانه نورد قطعات
• کارخانه فولاد گیلان
• کارخانه فولاد سمنان
• کارخانه فولاد قائم اصفهان
• کارخانه فولاد خرم آباد

این کارخانجات از پیشروان تولید ورق آهن سیاه فولادی هستند، که علاوه بر تأمین بخش قابل توجهی از بازار فولاد ایران، به دلیل کیفیت بالای تولیدات، توانسته‌اند با ورود به بازار های جهانی، در ارز آوری کشور نیز موثر واقع شوند. به‌روزرسانی تجهیزات در این کارخانجات، تضمین کننده کیفیت برتر تولید و عرضه انواع فراورده‌های فولادی به بازار بوده است. ظرفیت تولید این کارخانجات به بیش از یک میلیون تن در سال می‌رسد.

لازم به ذکر است که برخی از نمونه‌های ورق سیاه وارداتی هستند و از کشورهای چین، روسیه و اوکراین تهیه می‌شوند. فولادسل به عنوان تامین‌کننده نیازهای صنایع مرتبط با فولاد، با کارخانجات تولیدی به منظور تأمین محصولات خود همکاری می‌کند.

مزایای خرید از فولادسل

ما در فولادسل به واسطه سال‌ها فعالیت در حوزه فولاد و ورق آلیاژی، توانسته‌ایم رضایت مشتریان بسیاری را جلب نماییم. مهمترین خدمات ارائه شده توسط فولادسل به مشتریان می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• مشاوره تخصصی رایگان به منظور تشخیص صحیح نیازهای صاحبان صنایع و برای خرید محصول دارای بیشترین مطابقت با نیاز کسب و کار
• ارائه فروش اعتباری آهن آلات (LC) به منظور جبران کمبود نقدینگی به عنوان مهمترین مشکل تولیدکننده و خریدار
• کنترل کیفیت برای بررسی درجه کیفی محصولات و مطابقت آنها با مشخصات درج شده در گواهینامه کالا
• گواهی محصول برای نشان دادن اصالت کالا، مشخصات فنی و کاربردهای محصول خریداری شده
• ارائه نمونه محصول به منظور به نمایش گذاشتن درجه کیفی کالاها و اصالت آنها
• ارائه خدمات حمل سفارشات مشتریان توسط شرکت پترو بار، به عنوان یکی از معتبرترین شرکت های باربری دارای بیمه

این موارد، مهمترین مزایای خرید انواع فولاد آلیاژی از مجموعه فولادسل است.

جمع بندی

در این مقاله به‌طور کامل بررسی کردیم که ورق سیاه چیست و چه کاربردی دارد. همچنین نحوه تولید و کاربرد این محصول را گفتیم تا بتوانید در این زمینه انتخاب مطمئن و درستی داشته باشید. همچنین اگر نیاز به حجم بالایی از ورق سیاه دارید بهتر است از طریق کارخانه‌های تولید کننده اقدام کنید که به بهترین آن‌ها اشاره کردیم.

 امیدواریم که مطالب مطرح شده سوالات شما را در این مورد رفع کرده باشد. در صورت نیاز به دریافت مشاوره رایگان خرید و یا کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از طریق شماره تلفن 02174486 با کارشناسان فولادسل در ارتباط باشید.