ورق فولادی چیست و انواع ورق فولادی

ورق فولادی، فلزی است که سطح آن مسطح تر از آهن، فولاد و یا هر فلز دیگری است و از شمش فولادی و یا بیلت تولید می شود. ورق فولادی یکی از مهمترین و پرکاربردترین فرآورده های شمش فولاد می باشد.  ورق فولادی بر اساس روش تولید و یا مواد خام اولیه نام گذاری می شوند.
استانداردهای ورق فولادی، براساس استاندارد سه کشور می باشد.

1. استاندارد DIN آلمان که رایج ترین استاندارد موجود در بازار ایران است.
2. استاندارد ASTM آمریکا
3. استاندارد گوس روسیه

ورق های فولادی با توجه به درصد کربن موجود در آلیاژ آنها (حدود ۰٫۰۲۵ تا ۰٫۰۳ درصد کربن)، فرآیند تولید و آلیاژ های فلز، خواص مختلفی به خود گرفته و در نهایت کاربرد و نامگذاری آنها نیز تحت تاثیر عوامل مذکور، متغیر خواهد بود.

ورق فولادی به عنوان یک محصول پر کاربرد در بین مصالح تولیدی فولاد شناخته شده است. از آن برای ساخت سقف‌های شیروانی، ساخت لوازم و تجهیزات فلزی، در کف سازی، ماشین سازی، کشتی سازی، ساخت آبرو و کانال کولرها و کاربری‌های متفاوت استفاده می‌شود.

یکی از مزایای ورق‌های فولادی، جمع کردن آنها به‌صورت کلاف است و همین موضوع باعث می‌شود که میزان زیادی از آن در حجم کمی قرار گیرد.

انواع ورق فولادی

ورق های فولادی با توجه به درصد کربن موجود در آلیاژ آنها (حدود ۰٫۰۲۵ تا ۰٫۰۳ درصد کربن) ، فرآیند تولید و آلیاژ های فلز، خواص مختلفی به خود گرفته و در نهایت کاربرد و نامگذاری آنها نیز تحت تاثیر عوامل مذکور، متغیر خواهد بود.

نهایتا ورق های فولادی بر اساس دو مقوله دسته بندی می شوند.

• روش تولید
• مواد خام اولیه

عموماً ورق‌های فولادی با روشی به نام نورد تولید می‌شوند. ورق های فولادی بر اساس روش تولید نورد، به دو دسته ورق سرد نورد و ورق گرم نورد تقسیم بندی می شوند. از انواع ورق های فولادی می‌توان برای کاربردهای مختلفی استفاده کرد. در ادامه با ما در دانشنامه فولادسل همراه باشید تا به معرفی انواع ورق و کاربرد آن‌ها در صنعت و یا زندگی روزمره بپردازیم.

ورق‌های فولادی به چندین شکل وجود دارند که عبارت‌اند از:

ورق فولادی نورد سرد

یکی از روش های ساخت و گرید ورق فولادی، ورق فولادی نورد سرد است که فرایند ساده ای می باشد.  در این روش، شمش آهنی بین دو نورد چرخنده در بالا و پایین قرار می‌گیرد و با حرکت مداوم و اعمال فشار بر سطح شمش، تغییر شکل می‌دهد. در این روش ورق فولادی قبل از نورد اسید شویی می‌شود و لایه‌های اکسیدی سطح آن پاک‌سازی می‌شوند. درنهایت ورق فولادی تحت عملیات حرارتی و آنیلی شدن قرار می‌گیرد.

ورق فولادی خارج شده از نورد سرد، کیفیت بالاتری نسبت به ورق فولادی نورد گرم دارد و سطح آن نیز از کیفیت بالاتری برخوردار است. ورق فولادی خارج شده از این قسمت ورق فولادی سفید شناخته می‌شود.ورق های خروجی از روش نورد سرد، ورق های روغنی هستند که به صورت مجزا به آن می پردازیم. قرار گیری شمش آهنی در بین استندهای دو غلتکی یا استند رافینگ که دو نورد چرخنده در بالا و پایین وجود دارد.

مراحل نورد سرد را در ادامه به صورت اختصاری بیان خواهیم کرد:

• قرار گیری شمش آهنی در بین استندهای دو غلتکی یا استند رافینگ که دو نورد چرخنده در بالا و پایین وجود دارد.
• تغییر شکل شمش فولادی، تحت فشار غلتک ها با حرکت پیوسته، که موجب کاهش قطر شمش و افزایش طول و عرض آن می گردد.
• اسیدشوی کردن ورق فولادی بدست آمده به منظور از بین رفتن لایه های اکسیدی آن
• در نهایت عملیات حرارتی و آنیلی شدن ورق ها

کاربرد ورق های فولادی نورد سرد

ورق های نورد سرد نسبت به ورق های نورد گرن کیفیت بهتری از نظر استکام دارند. استحکام این نوع از محصولات بسیار بالا می باشد و از آنجایی که مشتریان در خرید محصولات به استحکام توجه ویژه ای دارند از این محصول در در صنعت خودرو و لوازم خانگی استفاده می شود.

ورق فولادی نورد گرم

در روش نورد گرم به شمش فولادی حرارتی معادل یا 1400 فارنهایت یا بیشتر اعمال می‌شود و شکل‌دهی ورق با حرکت بین این رول‌ها انجام می‌شود.

در این روش به هنگام عبور شمش، یک حرارت مقدماتی به آن اعمال می‌شود تا عملیات شکل‌گیری ورق به شکل مناسبی انجام شود. ورق فولادی خروجی از این فرایند قطری معادل با 16/1 اینچ تا 16/5 اینچ دارد. ورق فولادی خارج شده از این فرایند همان ورق فولادی سیاه است.

جزئیات تولید ورق‌های فولادی بسیار متفاوت است و به‌طبع این روش‌های متفاوت، انواع گوناگونی از ورق‌ها نیز حاصل می‌شود. در ادامه به انواع، روش‌ تولید و کاربرد هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.

ورق سیاه

ورق سیاه که به آنها ورق گرم نیز می گویند در ۲ نوع ورق سیاه صنعتی و ورق سیاه معمولی و در استانداردهای مختلف تولید می شود.
برای اندازه گیری کیفیت ورق سیاه از شاخصی به نام ST استفاده می شود که این شاخص در ورق سیاه معمولی بین اعداد St33 تا St 52 می باشد. این نام گذاری بر اساس مقدار کربن موجود در مواد سازنده ورق است، به گونه ای که ورق St 33 دارای کمترین مقدار کربن و در نتیجه انعطاف پذیری بیشتر نسبت به سایر کیفیت ها و ورق ST52 دارای بیشترین مقدار کربن و در نتیجه انعطاف پذیری خیلی کمی است.

این ورق‌ها البته سطح ظاهری مناسبی هم ندارند و به طور معمول صاف و صیقلی نیستند؛ بنابراین بیش‌تر در مواردی استفاده می‌شوند که شکل ظاهری از اهمیت زیادی برخوردار نیست.

کاربرد انواع ورق سیاه

رایجترین نوع ورق سیاه از نظر کیفیت ST 37 است که از نظر سختی و منعطف بودن در حد متوسط قرار دارد و بیشترین کاربرد را برای مصارف ساختمانی از قبیله اسکلت سازی، سوله سازی دارد. موارد کاربرد ورق سیاه بسیار زیاد هستند اما به‌طورکلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده در پروژه های صنعتی از قبیل سد سازی، پروژه های پتروشیمی، مخزن سازی
• بدنه خودروها
• ورق کف خودرو
• لوله‌های درزدار
• انواع پروفیل
• تانکرسازی
• کشتی‌سازی

ورق روغنی یا سرد مادر ورق های پوشش دار

دسته مهم دیگر از انواع ورق های فولادی، ورق روغنی یا همان ورق نورد سرد است. این ورق که خود پایه ساخت انواع ورق پوشش دار است، در دمایی کمتر از دمای تبلور مجدد تحت عملیات نورد قرار میگیرد. لذا پس از پایان عملیات به علت اختلاف دمای کمتری که با دمای محیط دارد، در طی خنک شدن دمای ورق انقباض کمتری اتفاق می افتد. این انقباض کمتر به معنای دقت ابعاد بهتر ورق نسبت به ورق های تولید شده در نورد گرم میباشد.

سپس سطح ورق های حاصل از این مرحله روغنکاری میشود که این عمل اولا به منظور جلوگیری از خوردگی صورت میگیرد ثانیا سطح ورق را برای انواع پوشش از جمله گالوانیزاسیون و قلع اندود کردن آماده سازی میکند. ضمن اینکه روغنکاری به براقیت، جلا بخشیدن و زیبایی بیشتر سطح ورق کمک میکند.
انواع ورق روغنی معروف در بازار شامل ورق های کششی، نیمه کششی و فوق کششی هستند که به ترتیب گرید آلیاژی آنها St12، St13 و St14 میباشد.

کاربردهای ورق روغنی

ورق نورد سرد (ورق روغنی ) پایه تولید ورق گالوانیزه (ورق سفید) هستند. از آنجایی که ورق گالوانیزه رنگی خود نیز از ورق گالوانیزه ساخته می شود پس در نتیجه پایه و اساس ورق رنگی، ورق روغنی(ورق سرد ) می باشد
مهم‌ترین کاربردهای ورق‌های روغنی عبارتند از:

• استفاده در ساخت و تولید لوازم خانگی به دلیل شکل ظاهری و کیفیت مناسب
• تولید لوله‌ها و اتصالات
• ساخت بخش‌هایی از بدنه خودروها
• تولید ورق‌های گالوانیزه

ورق اسید شویی

یکی دیگر از انواع ورق ، ورق اسیدشویی است. پس از تولید ورق در فرایند نورد گرم، به دلیل حرارت بالای ورق و پاشش مداوم آب بر روی سطح آن برای خنک کاری در فرایند نورد، روی سطح ورق اکسید آهن تشکیل می‌گردد. حال به‌منظور حذف پوسته‌های اکسید شده بر روی سطح ورق فرایند اسید شویی بر روی آن انجام می‌گیرد.

کاربرد ورق های اسیدشویی

مهم‌ترین کاربردهای ورق اسید شویی شامل موارد زیر می‌شوند:

• یکی از کاربردهای ورق اسیدشویی استفاده به عنوان ورق پایه برای تولید ورق روغنی است.
• استفاده در تولید شاسی و رینگ خودروها
• استفاده در صنایع کشتی سازی ، زیردریایی و تاسیسات دریایی
• ساخت لوله‌های انتقال نفت و گاز

ورق گالوانیزه

ورق گالوانیزه ورقی است که با روی پوشانده شده است که اگر پوشش آن هم شکسته شود، باز هم از زنگ زدن محفوظ می‌ماند. برای تولید ورق‌های گالوانیزه از ورق روغنی استفاده می‌شود و روش کار بدین صورت است که ورق روغنی را در وان مذاب روی غوطه‌ور کرده تا با توجه به ضخامت مورد نظر فلز روی بر سطح ورق قرار گیرد و به این صورت ورق سفید یا گالوانیزه تهیه می شود. این ورق ها را در کوره ها، رنگ پاشی می کنند، که از این ورق ها در سقف سالن ها و کانکس ها استفاده می شود.

کاربردهای ورق گالوانیزه

این ورق فولادی کاربردهای فراوانی داشته و نسبت به سایر ورق‌ها کاربردشان مشهودتر است. بنابراین، افراد شناخت بیش‌تری از آن‌ها نسبت به سایر انواع ورق‌های فولادی دارند. تعدادی از مهم‌ترین کاربردهای ورق گالوانیزه عبارتند از:

• استفاده برای تولید تانکرهای آب
• ساخت کابینت‌های آشپزخان
• ساخت سقف سوله‌های گوناگون
• راویزهای ساختمانی و مصالح این چنینی دیگر
• صنعت خودروسازی
• تولید لوله‌های انتقال آب

 

ورق رنگی

ورق رنگی یکی دیگر از انواع ورق فولادی است که از قرار گرفتن ورق‌های گالوانیزه در کوره‌های رنگ‌پاشی به دست می‌آید. البته پیش از ورود به کوره، فرآیند پولیش کردن، شستن و خشک کردن انجام می‌شود. ورق رنگی در واقع ورق گالوانیزه‌ای است که با یک پوشش رنگی الکترواستاتیک پوشانده شده. ورق‌های رنگی فولادی با 15 تنوع رنگی تولید و به بازار عرضه می‌شوند و معمولاً در تولید سقف سوله، آلاچیق و شیروانی‌ها، تولید لوازم‌خانگی و اداری، ساخت تجهیزات سرمایشی و گرمایشی و بسیاری موارد دیگر کاربرد دارد.
در حالت کلی این پلیت‌های فولادی در مواردی که نما و کیفیت ظاهری سطح از اهمیت بالایی برخوردار است، استفاده می‌شوند. برای مثال، از ورق رنگی در نمای داخلی و خارجی ساختمان، سقف‌های شیروانی، سوله، کانتینر، کابینت و بسیاری از تجهیزات اداری استفاده می‌کنند.

کاربردهای ورق رنگی

ورق‌ رنگی فقط به صورت رول عرضه می‌شود. این محصول تا حدود ۱۵ رنگ مختلف دارد و در ساخت آلاچیق و شیروانی تا لوازم خانگی، نماهای بیرونی و داخلی ساختمان‌ها و تجهیزات سرمایشی و گرمایشی به کار می‌رود.
از این نوع ورق فولادی بیش‌تر برای مصارفی استفاده می‌شود که هم شکل ظاهری مهم است و هم خاصیت ضد رطوبت و ضد زنگ بودن اهمیت دارد. تعدادی از مهم‌ترین کاربردهای ورق رنگی عبارتند از:

• استفاده در نماهای داخلی و خارجی ساختمان‌ها
• برای تولید بخشی از اجزای اتومبیل‌ها
• استفاده در ساخت لوازم خانگی
• لوازم آشپزخانه

ورق آجدار

ورق آجدار به‌نوعی ورق فولادی اطلاق می‌شود که بر روی سطح آن با ترتیب و نظم مشخصی برجستگی‌هایی هندسی وجود دارد. از آنجایی که ورق‌های فولادی به‌طور معمول صاف و مسطح هستند، امکان حرکت کردن یا قرار دادن سایر اجسام بر روی آن‌ها وجود ندارد و هر جسمی بر روی آن‌ها به سادگی لیز می‌خورد، به همین منظور و با هدف فراهم کردن امکان حرکت بر روی سطوح فولادی ورق‌های آجدار تولید می‌شوند.

کاربرد ورق آجدار

کاربرد اصلی ورق آجدار ایجاد اصطکاک است اما با توجه به محل قرارگیری ورق‌ها، از ورق‌های فولادی سیاه یا روغنی برای ساخت آنها استفاده می‌شود و به دو شکل کلاف یا شیت در بازار عرضه می‌شوند.
احتمالاً کاربرد ورق آجدار را در پله‌های پل عابر پیاده یا کف اتوبوس و مترو زیاد دیده‌اید اما در عرشۀ کشتی‌ها و پله‌های اضطراری هم از همین ورق‌ها استفاده می‌شود. این ورق‌ها همچنین در کف کامیون‌ها یا سطوح دستگاه‌های صنعتی به کار می‌روند

• کف عرشه کشتی‌ها
• پله‌های اضطراری
• کف پل‌های عابر پیاده
• کف اتاق کامیون‌ها یا وانت‌ها
• سطوح دستگاه‌های صنعتی

ورق قلع اندود

این نوع ورق فولادی یکی از آشناترین ورق‌ها نزد عموم مردم هستند؛ چرا که استفاده بسیاری زیادی از آن‌ها جهت تولید ظروف مواد غذایی وجود دارد. ورق‌های قلع اندود در دسته ورق‌های پایه روغنی قرار می‌گیرند و در اصطلاح عامیانه به ان‌ها حلب هم گفته می‌شود. برای تولید این ورق‌ها یک لایه قلع بر روی ورق روغنی قرار می‌دهند تا خاصیت ضد زنگ زدگی و ضد خوردگی پیدا کند.

در واقع روش ساخت ورق‌های قلع اندود شباهت زیادی به تولید ورق‌های گالوانیزه دارد. اما نکته مهم این جا است که قلع خاصیت ضد خوردگی بیش‌تر نسبت به روی دارد، بنابراین در محیط‌های اسیدی هم می‌توان از آن استفاده نمود.

کاربردهای ورق‌ قلع اندود

شاید به راحتی بتوان گفت یکی از مهم‌ترین موارد مصرف ورق‌های قلع اندود در صنایع بسته بندی مواد غذایی است. اما علاوه بر این صنعت استفاده‌های دیگری هم از این ورق‌ها می‌شود. تعدادی از رایج‌ترین کاربردهای ورق‌ قلع اندود شامل موارد زیر هستند:

• ساخت وسایل آشپزخانه
• بردها و قطعات الکترونیکی
• ظروف مواد غذایی مانند روغن، کنسرو و غیره
• ظروف برخی نوشیدنی‌ها مانند نوشابه و انرژی‌زا
• ساخت پوسته‌های مناسب برای فیلتر روغن‌ها
• تولید قطعات خودرو

ورق استنلس استیل

ورق استنلس استیل نیز یکی از محبوب‌ترین انواع ورق‌ فولادی است. این محصول فولادی را در لوازم خانگی، آسانسور ساختمان‌ها، دکوراسیون ساختمان‌های اداری و مسکونی و بسیاری از جاهایی که زیبایی فلز مهم بوده است دیده‌اید. ورق استنلس استیل نیز در برابر رطوبت و اکسیداسیون مقاوم است و به همین دلیل کاربرد منحصر به فردی دارد.

کاربرد ورق استنلس استیل

• سری ۳۰۰ ورق‌های استنلس ضدزنگ هستند. برای ضدزنگ کردن این ورق‌ها از عنصر کروم استفاده می‌شود.
• سری ۴۰۰ این ورق‌ها نیز به دلیل خاصیت جوش‌پذیری و مقاومت بالا در برابر خوردگی بسیار پرکاربرد هستند. از گریدهای مختلف این ورق‌ها برای ساخت وسایل روزمره، اگزوز خودرو، وسایل دکوراسیون منزل و قاشق و چنگال استفاده می‌شود.
• از ویژگی‌های کلی ورق‌های استنلس استیل می‌توان به ظاهر زیبا، مقاومت در برابر خوردگی، قابلیت جوشکاری و ضدزنگ بودن اشاره کرد. این ویژگی‌ها باعث می‌شود از این ورق‌ها در آسانسورسازی، صنایع غذایی، کشتی‌سازی، هواپیماسازی و ساخت لوازم منزل استفاده شود.

قیمت ورق فولادی

خرید ورق فولادی با توجه به عوامل مختلف مانند روش تولید، ضخامت، وارداتی یا داخلی بودن، رنگ ، کارخانه تولیدکننده و … متفاوت خواهد بود. از این رو قیمت ورق را باید در دسته های مختلف ورق روغنی، ورق گالوانیزه، ورق رنگی مورد بررسی و ارزیابی قرار داد.

فاکتورهای زیادی مانند روش تولید، ضخامت، وارداتی یا داخلی بودن و رنگ در تعیین قیمت ورق‌های فولادی تأثیرگذار هستند که هر کدام را به‌اختصار شرح می‌دهیم:

• روش تولید: هر چه روش تولید ورق‌ فولادی پیچیده‌تر و پر زحمت‌تر باشد، طبیعتاً کیفیت و قیمت نهایی نیز بالاتر است. مثلاً می‌توانیم به تفاوت قیمت ورق سرد و گرم اشاره کنیم که دقیقاً به دلیل پیچیده‌تر بودن مراحل ساخت پلیت سرد است.
• ضخامت: ضخامت ورق فولادی یکی از عواملی است که بر قیمت نهایی این محصول تأثیرگذار است. البته این عامل متغیر است و به نوع ورقی که انتخاب می‌کنید بستگی دارد.
• وارداتی یا داخلی بودن: در اوضاع اقتصادی عادی، قیمت تمام‌شدۀ ورق‌های فولادی تولید داخل کمتر است. اما هنگامی که تورم بالا می‌رود، دست‌مزد نیروی انسانی نیز افزایش پیدا می‌کند و عواملی این چنینی قیمت ورق‌های فولادی را افزایش می‌دهد. همچنین دربارۀ شیت‌‌های فولادی وارداتی باید گفت که هر چه قیمت ارز بالاتر برود، قیمت شیت‌های فولادی وارداتی نیز بیشتر می‌شود. میزان واردات و صادرات نیز بر قیمت این محصول تأثیرگذار است.
• رنگ: ورق‌های رنگی هم کیفیت و مقاومت بسیار بالاتری دارند و هم زیباترند و وزن کمی هم دارند. مجموعۀ این موارد قیمت نهایی این نوع از پلیت فولادی را افزایش می‌دهد. ورق‌های فولادی رنگی در مقایسه با انواع بی رنگ این محصول، قیمت بیشتری دارند.

با توجه به نوسانات بازار فولاد می توانید برای آگاهی از قیمت دقیق ورق فولادی موردنظر خود با کارشناسان فولادسل از طریق شماره های درج شده در سایت تماس بگیرید. کارشناسان ما در اسرع وقت درخواست شما را پیگیری می نمایند.