در صنعت ساختمان‌سازی، آرماتوربندی به عنوان یکی از مهمترین مراحل ساخت سازه‌های بتنی شناخته می‌شود که نقش حیاتی در افزایش استحکام و مقاومت کششی سازه دارد. برای اینکه به طور کلی با اینکه فرایند آرماتور بندی چیست، چه مراحل و مزایایی در ساخت و ساز دارد و چه نکات اجرایی در آن باید رعایت شود، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
آرماتور بندی چیست؟
هنگامی که میلگردها را در کنار هم قرار می‌دهیم و اتصال میان آن‌ها به‌وسیله بست فلزی، سیم آرماتوربندی و یا جوشکاری انجام شود، آرماتوربندی انجام دادیم. آرماتوربندی یکی از اصولی‌ترین راه‌های ساختمان‌سازی با مقاومت بالا است، چرا که بتن خمیری شکل است و به شکل‌های مختلف در میآید، ولی استفاده از آرماتور در بتن و یا استفاده از بتن مسلح، موجب شکل‌گیری سازه مطابق با اصول مهندسی ساختمان می‌شود.
برای افرادی که در صنعت ساخت‌وساز فعالیت میکنند، فهمیدن اینکه آرماتوربندی چیست، می‌تواند به کاهش هزینههای نگهداری و تعمیرات کمک کند. در واقع در پروسه آرماتوربندی، میلگردها طبق نقشه خم و برش می‌خورند و با سیم به یکدیگر متصل می‌شوند، در نهایت چیزی شبیه به اسکلت تولید می‌شود که با آرماتورها ساخته شده است. در آخر روی آرماتورها بتن ریخته می‌شود و به این ترتیب ساختمان بسیار مستحکم و مقاوم می‌شود.
آرماتور چیست؟
آرماتورها میلگردهایی‌اند که تغییر شکل یافتند و به‌صورت شبکه‌ای به یکدیگر وصل شده‌اند. آرماتورها درون اسکلت‌های بتنی و پروژه‌های ساختمانی به‌کار می‌روند. اگر با میلگرد آشنایی داشته باشید، احتمالا می‌دانید که میلگرد یک پروفیل از جنس فولاد، با سطح مقطع دایره‌ای و توپر است که در اندازه‌های مختلف تولید می‌شود.
به‌طور کلی میلگرد یکی از مصالح اساسی ساختمان‌سازی است، اما آرماتورها از اتصال انواع خم کاری میلگرد طبق نقشه به‌دست می‌آیند. به زبان ساده زمانی که میلگرد را تحت فرآیند خمکاری و برشکاری قرار می‌دهید و آن‌ها را به هم جوش داده تا آماده قرارگیری در بتن شوند، به اصطلاح آرماتور ساخته‌اید. در بسیاری از پروژه‌های عمرانی، توضیح دقیق اینکه آرماتوربندی چیست، به‌عنوان یک مرحله حیاتی در شروع کار در نظر گرفته می‌شود.
تفاوت میلگرد و آرماتور
تفاوت میلگرد و آرماتور در ظاهر و عملیات‌هایی است رو آن‌ها صورت گرفته. خوب است بدانید گاهی جای میلگرد از کلمه آرماتور استفاده می‌شود که اشتباه است. میلگرد یکی از مصالح مهم ساختمان‌سازی محسوب می‌شود که اگر به همان شکلی باشند که در کارخانه ساخته شده‌اند، با نام میلگرد شناخته می‌شوند. ولی اگر عملیات برش، خمکاری و جوشکاری روی آن‌ها اعمال شده باشد و آماده قرارگیری در بتن باشند، به اصطلاح آمارتور نامیده می‌شوند.
انواع آرماتور بندی چیست؟
در کل همه آرماتورهایی که در ساختمانهای بتن آرمه مورد استفاده قرار میگیرند را به دو دسته آرماتور طولی و آرماتور عرضی تقسیم میکنند. درک اینکه انواع آرماتور بندی چیست می‌تواند به بهبود طراحی سازه‌های بتنی کمک شایانی کند. انواع آرماتوربندی به شرح زیر است:
آرماتور طولی یا آرماتور اصلی
هر میلگردی که در راستای طول سازه (تیر و یا ستون) به‌کار رود آرماتور طولی یا اصلی شناخته می‌شود. آرماتورهای طولی برای تحمل خمش در تیر به کار برده می شوند. برای اجرای آرماتورهای طولی اغلب از میلگرد A3 با قطر ۱۰ الی ۵۰ میلی‌متر استفاده میکنند.
آرماتور عرضی یا آرماتور فرعی
هر میلگردی که در راستای عرض و عمود بر میلگرد طولی به‌کار رود، آرماتور عرضی است که برای تحمل برش و پیچش و ممانعت از گسترش ترک در تیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای آرماتور عرضی اصولا از میلگردهایی با سایز ۶ تا ۱۲ میلی‌متر استفاده میکنند.
خم و برش میلگرد جهت فرآیند آرماتور بندی
پیش‌تر گفتیم که آرماتور بندی چیست و چه فرقی با میلگرد دارد. تفاوت بین این دو در فرآیندهایی است که روی میلگرد جهت آرماتور بندی انجام می‌شود. این فرآیندها شامل خمکاری و برشکاری می‌شوند که باید طبق اصول و ضوابط صورت گیرند. برشکاری به دو صورت و به‌وسیله قیچی و سنگ فرز انجام می‌شود. میلگردها در قطرهای پایین با قیچی به‌راحتی بریده می‌شود ولی برای میلگردها سایز بزرگ استنفاده از قیچی ممکن نیست و باید از سنگ فرز استفاده کرد.
همچنین خمکاری میلگرد برای ساخت هندسه‌های مناسب در آرماتور بندی به‌وسیله اهرم دستی و دستگاه خم زن انجام می‌شود. این عملیات باید در دمای معمولی انجام شود و اعمال هوابرش جهت برش طبق مقررات ممنوع است.
آرماتور اسپیرال
آرماتور بندی به دو شکل طولی و عرضی صورت می‌گیرد. در آرماتور بندی عرضی یک نوع خاص به نام آرماتور اسپیرال یا دورپیچ (خاموت دورپیچ) است که در ستون‌های بتنی به‌کار می‌روند و تاثیر زیادی در مقاومت بتن داخلی سازه دارند. آرماتور اسپیرال یا میلگردهای گرد در طیف گسترده‌ای از طول‌ها و اندازه‌ها هستند که با نام آرماتور ستون هم شناخته می‌شوند.
آرماتور بندی راه پله بتنی
زمان آماتور بندی و اجرای تیر و ستون‌های سازه، آرماتوربندی راه‌پله بتنی هم صورت می‌گیرد. برای آرماتوربندی راه‌پله، ابتدا شیب راه‌پله اجرا شده و با تکمیل طبقه‌های بالایی، ادامه آرماتوربندی راه‌پله در دیگر طبقات انجام می‌شود.
در آرماتوربندی راه‌پله بتنی، میلگردها به‌شکل صفحه شبکه‌بندی و نصب می‌شوند. پس از اجرای رمپ راه‌پله، بتن‌ریزی و ساخت پاگرد و کف‌پله‌ها صورت می‌گیرد. انجام این مراحل تا طبقه نهایی و تا بام ساختمان ادامه خواهد داشت.
مزایای انواع آرماتور بندی
مانند هر سازه فلزی دیگری، استفاده از انواع آرماتوربندی مزایایی دارد. یکی از مهمترین روش‌های افزایش مقاومت و استحکام بتن در ساختمان سازی، استفاده از آرماتور بندی است که باعث می‌شود سازه از نظر مهندسی ایمنی لازم را داشته باشد. به‌طور کلی اگر در اسکلت بتنی از آرماتور استفاده کنید، اهمیت اینکه در این نوع سازه مزایای آرماتور بندی چیست را نمی‌تواند نادیده گرفت. در این بخش به معرفی مهمترین مزایای انواع آرماتور بندی اشاره می‌کنیم.
- فشرده سازی و تراکم سازی بیشتر بتن
- هزینه کمتر نگهداری بتن
- مقاومت بتن در مقابل آب و آتش
- بالا رفتن استحکام کششی بتن آرمه
- امکان شکل‌دهی به بتن
- پایداری سازه بتنی و ممانعت از انحراف ساختمان
مراحل اصولی اجرای آرماتوربندی چیست؟
از اصلیترین اقدامات ساخت سازه‌های مدرن و مستحکم، آرماتوربندی است. اولین قدم در پروژه‌های ساختمانی، یادگیری آرماتور بندی چیست و چگونه انجام می‌شود، است. اجرای آرماتوربندی در هفت مرحله انجام می‌شود که همه این مراحل باید پیش از بتن‌ریزی به‌شکل کامل و درست صورت گیرد تا بتن‌ریزی به بهترین صورت قابل اجرا باشد. در ادامه مراحل آرماتوربندی را بررسی خواهیم کرد.
مشخص شدن اجزای ساختمان
پیش از هر اقدامی نیاز است یک نمونه ماکت و نقشه آن ترسیم شود.
خرید میلگرد
اغلب از میلگردهای ساده برای پروژه‌هایی با متراژ پایین استفاده میکنند. برای پروژه‌هایی با متراژ بالا باتوجه به نوع کاربرد آن ساختمان باید میلگرد تهیه شود.
مشورت با طراح و نقشه کش
بعد از خرید و سفارش میلگردها، بسته به نوع هدف شما از ساختمان باید با مهندس مربوطه مشورت کنید. که اصولا فرد متخصص اندازه، کیفیت و نوع میلگردها را بررسی می‌کند. انجام این بخش در پروژه‌های بزرگ از حساسیت بیشتری برخوردار است.
انتخاب روش آرماتوربندی
در بررسی سازه‌های بتنی، اولین سوال این است که آرماتور بندی چیست و چه تأثیری بر دوام و استحکام ساختمان دارد. بسته به نوع هر پروژه، راه‌های مختلفی برای خم کردن میلگرد وجود دارد. انتخاب روش آرماتوربندی اغلب سلیقه‌ای است و متخصص به‌صورت دلخواه از 3 روش گرده زدن، کراواتی و منظم استفاده می‌کند. اصولا در آرماتوربندی از جوشکاری استفاده نمی‌کنند چرا که این کار باعث از بین رفتن سطح صاف و یکنواخت می‌شود و امکان دارد که آرماتور در اثر اعمال نیرو بشکند.
نحوه قرارگیری آرماتور
یکی از اساسی‌ترین مراحل آرماتوربندی، نوع قرارگیری آرماتور در سازه بتنی است. در مورد این موضوع نیاز ضروری به یک شخص باتجربه و متخصص دارید که شما را راهنمایی کند. معمولا میلگردهای سایز بزرگ برای ستون‌های بلند به‌کار می‌روند.
چک کردن دوباره آرماتور
بیشتر مهندسین طراح و ناظر بر روی این بخش تاکید دارند چرا که بررسی چند باره آرماتور پیش از بتن ریزی نیاز است. مهمترین نکته‌ای که باید به آن توجه کرد، این است که اصولا آرماتورها در حین جابه‌جایی موجب خرابی و مشکل می‌شوند. هنگام راه رفتن روی آرماتورها معلوم می‌شود که آیا نیاز به بستن دوباره با سیم مفتول دارند یا خیر.
گذاشتن قالب و ریختن بتن
برای مرحله نهایی آرماتوربندی لازم است که قالب‌بندی انجام دهید و اطراف آن را بتن بریزید. اغلب در مسئله‌ی قالب‌بندی از قالب‌های فلزی بهره می‌برند. ظاهر قالب‌ها با یکدیگر فرق دارد و به کمک آن‌ها می‌توان ستون‌های استوانه‌ای شکل ساخت.
اجرای آرماتوربندی سقف چگونه است؟
هنگامی که به یک پروژه ساختمانی نگاه می‌کنید، درک اینکه آرماتور بندی چیست می‌تواند به شناخت بهتر فرآیند ساخت کمک کند. یکی از مهمترین بخش‌های ساخت سازه آرماتور بندی سقف است که کمک می‌کند سازهها در برابر فشار و کشش از خود مقاومت نشان دهند. در اصل آرماتور بندی سقف به‌منظور گذاشتن اجزای فولادی در بتن است که در نتیجه مقاومت ساختمان به‌وسیله این مصالح تعیین می‌شود. در زمان اجرای آرماتور بندی سقف، از میلگردها به‌عنوان آرماتور استفاده می‌شود که اغلب به‌شکل شبکه‌ای درون بتن قرار میگیرند. همه این میلگردها با اتصالات مناسب بستری مقاوم و مستحکم برای بتن فراهم میکنند و در نتیجه استحکام سازه را بالا می‌برند.
سیم آرماتوربندی و کاربرد آن
از نوعی مفتول که به سیم آرماتور بندی نیز معروف است برای محکم و ثابت نگه داشتن میلگردها در کنار یکدیگر موقع اجرای آرماتوربندی استفاده میکنند. سیم آرماتور بندی را از مفتول سیاه ساده تولید میکنند. این سیم‌ها در اندازه و ضخامت‌های مختلف وجود دارند و اغلب به‌صورت کلاف و شاخه قابل عرضه است. شناخت اینکه سیم آرماتوربندی چیست و چگونه به بهبود عملکرد آرماتور در بتن کمک می‌کند، از اهمیت زیادی برخوردار است.
کوپلینگ آرماتور چیست؟
اگر بخواهیم بدانیم اهمیت پیاده‌سازی آرماتوربندی چیست، باید به نحوه اتصال میلگردها با استفاده از کوپلینگ‌ها توجه کنیم. کوپلینگ آرماتور یک اتصال مکانیکی است که برای اتصال دو میلگرد به هم در سازه‌های اسکلت بتنی استفاده می‌شود. این اتصال به‌منظور افزایش طول میلگردها و تأمین یکپارچگی و استحکام بیشتر در ساختمانهای بتنی به‌کار می‌رود. کوپلینگ آرماتور مزایای زیادی دارد که عبارتند از: کاهش مصرف میلگرد، افزایش سرعت و دقت در نصب و کاهش خطاهای انسانی در اجرای اتصالات.
این روش به‌خصوص در پروژه‌های بزرگ و پیچیده که نیاز به اتصالات محکم و دقیق دارند، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. کوپلینگ‌ها اغلب از جنس فولاد با مقاومت بالا ساخته می‌شوند و به‌واسطه طراحی خاص خود، انتقال بارهای کششی و فشاری را انجام می‌دهند.
عوامل موثر بر قیمت آرماتور بندی
قیمت آرماتور بندی به چند عامل بستگی دارد که بیشترین تاثیر را می‌گذارند. آگاهی از اینکه آرماتوربندی چیست، برای محاسبه دقیق هزینه‌ها و بودجه‌بندی پروژه‌های ساختمانی ضروری است. یکی از عوامل مؤثر حجم کار و ابعاد پروژه است. هر چقدر که متراژ ساختمان بالاتر رود، مقدار مصالح مورد نیاز هم بیشتر می‌شود. عامل بعدی، نوع مصرفی میلگردها است. اغلب استفاده از میلگردهای سایز بزرگ هزینه کمتری به دنبال دارد. البته خوب است بدانید که تغییر سایز میلگردهای مصرفی، دستمزد افراد آرماتوربند را هم تغییر می دهد.
جمع‌بندی
حال که به انتهای مقاله رسیده‌ایم امیدواریم که با تفاوت‌های آرماتور و میلگرد آشنا شده باشیم. در این مقاله بررسی کردیم که آرماتور بندی چیست و چگونه باید به‌صورت عملی اجرا شود. در اصل آماتور همان میلگردی‌ست که طبق نقشه تغییر شکل یافته و آماده قرارگیری در بتن است و به آرماتورهایی که به‌شکل شبکه‌ای به هم وصل شده‌اند، آرماتور بندی می‌گویند. آرماتوربندی یکی از اصولی‌ترین روش‌ها برای ساخت سازه‌های بتنی است که در آن از دو آرماتور طولی و عرضی استفاده می‌شود. شما برای کسب اطلاعات بیشتر و یا دریافت مشاوره می‌توانید با کارشناسان فولادسل در ارتباط باشید.