تفاوت میلگرد a2، a3 و a4 چیست؟

در صنعت ساختمان‌سازی و پروژه‌های عمرانی، میلگرد یکی از مقاطع فولادی پرکاربرد به شمار می‌آید. با وجود تنوع گسترده در انواع میلگرد، سه نوع بسیار متداول به نام‌های A2،A3 و A4 وجود دارند که به دلیل شباهت‌های ظاهری، تشخیص تفاوت آن‌ها کمی سخت است. مطالعه این مقاله به شما کمک می‌کند که با تفاوت‌های این سری میلگردها آشنا شوید تا در نهایت قادر به تشخیص بهتری در هنگام خرید این محصولات باشید.

معرفی میلگردهای A2، A3 و A4

میلگردها بر اساس مقدار استحکام کششی دسته‌‌بندی می‌شوند که “مقاومت مشخصه میلگرد” نام دارد. طبق همین موضوع میلگردهای تولید شده به چهار گروه A1، A2، A3 و A4 تقسیم می‌شوند. در زمان خرید میلگرد و اطمینان از مناسب بودن آن‌ها، باید به شکل آج‌ها دقت کنید که دو نوع یکنواخت و دوکی شکل هستند.

آج یکنواخت همانطور که از اسمش مشخص است، کاملا یکسان است و ارتفاع آج در طول میلگرد تغییر نمی‌کند. اما در نوع دوکی، ارتفاع آج در لبه‌ها کاهش پیدا می‌کند. این موضوع می‌تواند در کاربرد میلگردها تغییراتی به‌وجود آورد که در ادامه به بررسی هر کدام می‌پردازیم.

ویژگی‌های میلگرد A1

میلگرد A1 همان داکتیل است که به نام‌های میلگرد نرم و یا ساده نیز شناخته می‌شود. میلگردهای ساده بدون آج هستند و سطحی صاف و بدون برآمدگی دارند. گریدA1 در مقایسه با میلگردهای آجدار از استحکام پایین‌تری برخوردار است و طبق آیین نامه در رده مقاومتی 240 قرار می‌گیرد.

پیش‌تر گفتیم که روی سطح میلگرد ساده هیچ‌گونه آجی وجود ندارد و به همین خاطر تفکیک آن از میلگردهای آجدار بسیار راحت است. این مقاطع فولادی در سایزهای مختلف ( از 6 الی 400 میلی‌متر ) تولید و روانه بازار می‌شوند. از میلگردهای A1 برای کارهای خاصی مثل رولپلاک در درزهای انبساط و اتصالات انقباضی در جاده‌ها به‌کار می‌روند. برش و خمش میلگردهای ساده بسیار آسان است و همین ویژگی موجب آن شده که از این مقاطع در صنایع مختلفی استفاده کنند.

میلگرد ساده مثل دیگر مقاطع فولادی، نوسانات قیمتی زیادی دارد ولی فراموش نکنید که برای خرید میلگرد A1 بهتر است از طریق منابع معتبر اقدام کنید. به‌طور کلی عواملی مثل قیمت شمش، نفت و نوسانات ارز داخلی و خارجی در قیمت لحظه‌ای میلگرد تاثیر می‌گذارند.

ویژگی‌های میلگرد A2

میلگردهای A2 از لحاظ ظاهری در دسته آجدار قرار دارند که بر روی سطح آن، آج‌های مارپیچی و موازی دیده می‌شود. میلگردهای آجدار بر اساس ویژگی‌های مکانیکی به سه بخش نرم، نیمه سخت و سخت تقسیم می‌شوند که گرید A2 آن در دسته نیمه سخت و یا نیمه نرم قرار می‌گیرد. میلگردهای A2 از نوع نیمه خشک این مقاطع فولادی هستند که جوش‌کاری روی آن پیشنهاد نمی‌شود. البته اگر در شرایطی قرار گرفتید که نیاز به انجام این فرآیند داشتید، امکان‌پذیر است.

همچنین لازم به ذکر است که مقاومت میلگرد A2 در برابر تنش‌های سیکلی بعد از نوع A1، در سطح بالاتری نسبت به دیگر مقاطع قرار دارد. این موضوع درمورد خستگی میلگرد هم صدق می‌کند. این به معنا است که استقامت میلگردهای A2 در برابر خمش، ترک و شکستگی رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.

خوب است بدانید هر میلگردی با ویژگی‌های منحصربه‌فرد برای به‌کار گیری در شرایط مخصوصی تولید می‌شود و استفاده نادرست از آن‌ها می‌توانید تاثیر بدی در کار شما داشته باشد و حتی امکان به‌ خطر افتادن ایمنی ساختمان وجود دارد. اصلی‌ترین کاربرد میلگردهای آجدار گرید A2 در ساخت و ساز است. این مقطع فولادی به حدی در ساختمان‌سازی به‌کار می‌آید که به آن میلگرد ساختمانی نیز می‌گویند. از این میلگرد بیشتر در مش‌بندی و خاموت‌زنی تیرچه‌ها، تیر و ستون‌‌ها استفاده می‌شود.

ویژگی‌های میلگرد A3

میلگرد A3 یک نوع میلگرد آجدار، با آج‌های مارپیچی شکل است که از لحاظ سختی در رده نیمه سخت قرار دارد و آج‌های آن نسبت به محور طولی به شکل جناغی و یا هشتی شکل گرفته‌اند. مقاومت میلگرد A3 نسبت دو گرید A1 و A2 بیشتر است و از آن به عنوان میلگرد اصلی سازه و میلگردهای طولی تیر و ستون‌ها استفاده می‌شود.

به‌طور کلی میلگرد A3 خم‌پذیری کمی دارد و به‌دلیل ترد و شکننده بودن آن، به‌عنوان خاموت، سنجاقی و یا دورگیر به‌کار می‌رود. لازم به‌ذکر است که میلگردهای A3 نسب به گرید A2 از جوش‌پذیری پایین‌تری برخوردار هستند.

در تولید میلگرد A3 از روش ترمکس استفاده می‌شود. ترمکس یک پروسه ترمومکانیکی است که در تولید میلگرد به‌کار می‌آید و در آن درجه حرارت و سرعت کم شدن دما تحت کنترل است. به‌طور خلاصه در این روش میلگرد با دمای بالا و به خیلی سریع از داخل محفظه ای که آب با فشار روی آن پاشیده می شود می‌گذرد. سرد شدن ناگهانی، نظم اتم ها را در سطح میلگرد تغییر می دهد و همین موضوع موجب به‌وجود آمدن لایه ای روی بدنه میلگرد می شود که در به آن مارتنزیت می‌گویند که همین ساختار، میلگرد را مستحکم می‌کند.

ویژگی‌های میلگرد A4

میلگرد A4 یک میلگرد با آج دوکی است که به آن میلگرد آج مرکب هم می‌گویند. این آج‌ها به‌شکل الگوی ۷ و ۸ در همه بدنه میلگرد امتداد یافته‌اند.

میلگرد A4 نسبت به دیگر میلگردهای ساده و آجدار زیاد به‌کار نمی‌آید و این موضوع به پیچیدگی پروسه تولید و تکنولوژی جدید ساخت آن برمی‌گردد، که روش ترمکس است.

میلگردهای A4 در ساخت بتن مسلح مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته به‌کار بردن این میلگرد در ساختمان‌سازی صرفه اقتصادی هم به دنبال دارد. امروزه تولید کارخانه‌های فولادی بیشتر از نوع A3 است تا A4، چرا که میلگردهای گرید A4 مصرف کمتری دارند و بیشتر در پروژه‌های عمرانی عظیم از آن‌ها استفاده می‌شوند.

در بخش بعدی به بررسی تفاوت این 4 گرید میلگرد اشاره می‌کنیم.

تفاوت میلگرد A2 و A3 و A4

اگر تا به اینجای مقاله همراه ما بوده‌اید و ویژگی میلگردهای A2 و A3 و A4 را مطالعه کردید، احتمالا متوجه تفاوت‌های بین آن‌‌ها شده‌اید که به شرح زیر است.

خواص مکانیکی

شکل ظاهری متفاوت میلگردها باعث خواص مکانیکی مختلف آن‌ها شده و در نهایت کاربردهای مختلفی را برایشان به دنبال دارد. میلگردهای A2 ، A3 و A4 هم با وجود شکل ظاهری متفاوتشان، مشخصات مکانیکی یکسانی ندارند و همین موضوع ویژگی‌های منحصر به فردی به هر یک بخشیده است. این مشخصات مکانیکی شامل استحکام تسلیم و کششی، خستگی، خمش و جوش‌پذیری هستند.

برای مثال در میان میلگردها، A4 از بیشترین میزان استحکام کششی و A1 از کمترین میزان استحکام کششی برخوردارند.

شکل ظاهری

مهم‌ترین تفاوت میلگردهای A2،A3 و A4 به شکل ظاهری آن‌ها برمی‌گردد. میلگردهای ساده که گرید A1 هستند، بدون هیچ آج و برآمدگی عرضه می‌شوند که تشخیصشان بسیار راحت است. ولی دیگر گریدها که جزو میلگردهای آجدار محسوب می‌شوند، ظاهری متفاوت دارند. آج‌ های عرضی در میلگرد A2 به‌شکل دورپیچ، حول محور طولی روی سطح میلگرد قرار گرفته‌اند و به‌همین خاطر به این محصول، میلگرد آج مارپیچ  نیز گفته می‌شود. آج عرضی میلگرد A3 به‌شکل جناغی است؛ به این معنا که آج‌های این میلگرد الگوی هفت‌ و هشتی دارند و آج‌های میلگرد A4 مرکب هستند. یعنی آج‌های این میلگرد هم به‌شکل مارپیچ و هم جناغی است.

کاربرد

میلگردهای A2 و A3 که به میلگرد ساختمانی هم معروف‌اند، کاربردهای متفاوتی در ساختمان‌سازی دارند. این گریدهای میلگرد، اغلب در دیوار برشی، ستون، تیر، تیرچه و ساخت خاموت به‌کار می‌آیند. به‌طور کلی در بخش‌هایی که نیاز به شکل پذیری زیادی هست، میلگرد A2 به نسبت میلگرد A3 مناسب‌تر است و به‌دلیل شکل آج میلگرد A2، مقاومت کششی کمی به بتن می‌دهد. به‌همین خاطر استفاده از A2 برای مناطقی با تغییرات دمایی شدید توصیه نمی شود. میلگردهای A4 در بخش‌های کویری که تغییرات دمایی زیادی دارند، بهترین گزینه هستند. لازم به ذکر است که استفاده از آن‌ها در طراحی و ساخت سازه‌های سنگین رایج است.

استاندارد

براساس استاندارد ملی ایران، نشانه‌گذاری روی هر شاخه میلگرد به شرح زیر است:

• میلگرد ساده: با توجه به استاندارد ملی شماره 3132، علامت گذاری روی میلگردهای ساده و بدون آج الزامی نیست مگر آنکه میان تولیدکننده و خریدار توافقی صورت گرفته باشد.
• میلگرد آج‌دار: در زمان تولید همه میلگردهای آج‌دار باید نام و یا علامت اختصاری تولید کننده، کد فرآیند تولید و کد مشخصه میلگرد ثبت شود.

ترکیبات شیمیایی

ترکیب شیمیایی میلگردهای گرید A1، A2، A3 و A4 با هم فرق دارد و بر طبق جدول زیر است:

اصلی‌ترین عنصر درون میلگرد، کربن است. میلگرد A1 پایین‌ترین میزان کربن را دارد که موجب انعطاف و شکل‌پذیری بالای آن شده است. همچنین در بین میلگردهای آجدار، A2 کربن کمتری دارد و جزو منعطف ترین میلگردها محسوب می‌شود.

لازم به ذکر است که به دلیل درصد بالای کربن میلگرد A3، شکننده است و برای جوش‌کاری نیز مناسب نیست. در تولید میلگرد A4 از فولادهایی با درصد کربن بالا استفاده می‌شود که به‌همین ‌خاطر استحکام، انعطاف بالا و جوش‌پذیری مناسبی دارد و بزرگ‌ترین تفاوت این میلگرد با نوع A3 و A4 همین است.

قیمت

قیمت میلگرد A2، A3 و A4 بسته به آج، خواص مکانیکی و… متفاوت است. به‌طور کلی قیمت میلگرد A3 کمی بیشتر از میلگرد A2 اعلام می‌شود. علاوه بر این‌ها، برند سازنده و کیفیت محصول هم از عوامل تاثیر گذار بر روی قیمت میلگرد هستند که با مشاهده صفحه میلگرد متوجه تفاوت قیمت‌ها خواهید شد. اما چطور میلگردهای a2 و a3 و a4 را از یکدیگر تشخیص دهیم؟

تشخیص میلگرد a2 و a3 و a4

1. 1.  اگر در طول میلگرد آج‌هایی شبیه به فنر دیده شود، میلگرد مورد نظر از نوع A2 یا آجدار مارپیچی است.
2. تفاوت میلگرد A2 و A3 از لحاظ ظاهری به این صورت است که در میلگرد A2 دارای آج منفردند، ولی در میلگرد A3 با آج‌هایی ضربدری شکل وجود دارند. همچنین براساس استانداردها، نوع A2 آج مارپیچی موازی دارد، و میلگرد A3 دارای آج های جناقی (۷ و ۸) است.
3. میلگردهای گرید A4 با مشخصه شکننده بودن، شناخته شده‌اند و قابلیت جوشکاری زیادی ندارند. این نوع میلگردها اغلب در ساخت سازه های سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تا به اینجای کار با ویژگی‌ها و نحوه تشخیص انواع گرید میلگرد آشنا شدیم اما کدام یک مناسب‌تر است؟

در آخر کدام یک را بخریم؟

هر یک از میلگردهایی که امروز آن‌ها را بررسی کردیم، ویژگی‌ها و کاربرد مخصوص خود را دارند. اگر شما قصد شروع پروژه عمرانی و یا ساخت واحد مسکونی را دارید، لازم است که در مورد میلگردهای مختلف اطلاعاتی داشته باشید که ما پیش‌تر به آن‌ها اشاره کردیم. نمی‌توانیم بگوییم که کدام یک از گریدهای میلگرد گزینه مناسبی‌اند چرا که هر کدام مخصوص کاری هستند و باید بسته به نیازتان اقدام به خرید میلگرد کنید.